Cá bông lau có tên khoa học là Pangasius krempfi, thuộc dòng cá da trơn và chi cá tra. Cá bông lau xuất hiện nhiều ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là ở hệ thống sông Mê Kông. Chúng là loài cá di trú nên thường sống ở nước mặn, nước ngọt và nước lợ.
Cá bông lau là loài thịt trắng, thơm ngon
Ở Việt Nam, cá bông lau được nuôi nhiều tại khu vực sông Cửu Long và sông Hậu. Cá bông lau là loại cá đẻ trứng, nhiều nhất từ tháng 5 đến cuối tháng 8. Trung bình, mỗi con cá bông lau có thể đẻ vài chục nghìn trứng cho mỗi mùa sinh sản và tỷ lệ nở trứng cao.
Đây là loài cá kinh tế quan trọng ở khu vực sông Mê Kông nói chung và đồng bằng sông Cửu Long nói riêng, có kích cỡ lớn có thể đạt 15 kg/con, chất lượng thịt chắc và giá trị dinh dưỡng cao. Cá bông lau được biết đến là một loài thủy sản có phẩm chất thịt trắng, thơm ngon, giàu dinh dưỡng nên rất được thị trường ưa chuộng. Nắm bắt được xu hướng thị trường, nhiều hộ nông dân đã làm giàu nhau chóng nhờ bẻ lái nuôi cá bông lau.
Anh Lâm Thành Lâm (Sóc Trăng) đã thử nghiệm nuôi cá bông lau trong ao và thích nghi ở độ mặn tốt. Bắt đầu từ năm 2016, anh mua con giống cá bông lau về thả nuôi trong ao lắng cạnh ao tôm. Sau hơn 1 năm nuôi cho thu hoạch bán được giá cao. Năm 2018, anh bỏ hơn 100 triệu đồng, tận dụng những ao tôm bỏ trống tiếp tục nuôi cá bông lau.
Anh Lâm thành công với mô hình nuôi cá bông lau
Ban đầu anh thả nuôi thử 4.000 con cá giống, trên diện tích 2.000m2 mặt nước. Nhờ có kinh nghiệm nhiều năm trong việc nuôi tôm, nên việc chăm sóc nuôi cá bông lau đối với anh không khó. Sau 13 tháng nuôi, cá bông lau đạt trọng lượng từ 1,2 - 1,3kg/con, vụ đầu tiên thu hoạch đạt trên 5 tấn/2.000m2, bán cho thương lái với giá 100.000 - 120.000 đồng/kg, cao gấp 4-5 lần so với cá tra. Sau khi trừ hết chi phí anh lãi trên 400 triệu đồng/vụ.
Từ thành công đó anh tiếp tục mở rộng vùng nuôi, nâng lên 5 ao nuôi tổng diện tích 5.000m2. Hiện tại, đàn cá bông lau của anh Lâm đang phát triển tốt và rất ít bệnh. Mật độ thả nuôi để cá có tỷ lệ sống cao, bình quân thả 2 con/m2. Anh Lâm nhẩm tính doanh thu hàng năm có thể đạt trên 1 tỷ đồng, trừ chi phí, anh bỏ túi đến hàng trăm triệu đồng/vụ.
Với quy mô nuôi lớn bậc nhất đồng bằng Sông Cửu Long, con cá bông lau đang mang lại cho anh nông dân Nguyễn Tâm Đăng (Tiền Giang) . Đầu năm 2007, nhân dịp muốn thết đãi mấy người bạn từ xa đến chơi mấy chú cá bông lau, đặc sản địa phương mà khó tìm mua, anh Đăng đã nảy ra ý tưởng nuôi cá.
Anh Đăng thu hoạch cá bông lau tại ao nhà
Sau một thời gian mày mò nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm, năm 2009, anh Đăng thuê 5 ha mặt nước của những hộ nuôi tôm bị thất bại ở xã để mua cá giống bông lau về nuôi. Anh mượn vốn từ người thân trong gia đình 400 triệu đồng mua 25.000 con giống của một doanh nghiệp ở huyện Cần Giờ (TP.HCM) về thả nuôi.
Hai lứa cá đầu, anh Đăng thất bại nhưng không từ bỏ, anh đã thử nuôi cá bông lau lần 3. Trong lần nuôi này, anh đã thành công. Từ đó, anh bắt đầu tìm thị trường bán cá bông lau giống, cá tra bần cho các doanh nghiệp ở An Giang và Đồng Tháp. Lấy ngắn nuôi dài, nhiều năm anh xoay vòng vốn bán cá giống và đầu tư cho vùng chuyên nuôi cá bông lau.
Năm 2010, anh Đăng thuê gần 10 ha đất ở huyện Tân Phú Đông thả nuôi thử nghiệm khoảng 23.000 con. Sau nhiều lần thay đổi thức ăn viên cho cá, anh đã thành công trong việc thuần dưỡng, nhân nuôi trong ao đất có nguồn nước tĩnh theo hình thức bán hoang dã. Sau 12 tháng nuôi anh thu hoạch được khoảng 20 tấn cá thương phẩm.
Trên đà thắng lợi, anh Đăng tiếp tục thả nuôi hơn 31.000 con giống cũng từ nguồn cá giống khai thác tự nhiên. Hiện nay, cá nuôi đạt trọng lượng bình quân từ 900 gr đến hơn 1 kg/con. Ao nuôi có thể đem về doanh thu cả trăm triệu đồng mỗi vụ.
Trong khi đó, ông Lê Hồng Phương (Bến Tre) đang sở hữu trang trại cá bông lau trên 2 ha, thu nhập mỗi năm hơn 1 tỷ đồng sau khi trừ chi phí.
Ao nuôi cá bông lau của ông Phương cho lãi tiền tỷ mỗi năm
Năm 2014, khi quá trình nuôi tôm gặp nhiều khó khăn, kinh tế giảm sút, ông Phương đã nghĩ tới một mô hình chăn nuôi mới. Đến năm 2017, ông đã tìm tòi, nghiên cứu và nhận thấy nguồn lợi kinh tế nuôi cá bông lau, từ đó, ông nảy ra ý tưởng thuần dưỡng và nuôi cá bông lau thương phẩm.
Bước đầu, ông Phương tận dụng 1.200m2 ao nuôi tôm lót bạt cải tạo và thả nuôi thử vài trăm con cá bông lau giống mua từ các ghe, tàu đánh bắt ngoài sông lớn. Sau 20 tháng nuôi, cá bông lau phát triển tốt, giúp ông thu về lợi nhuận khá cao. Thừa thắng xông lên, ông Phương đã mở rộng ra diện tích hơn 2 ha. Không chỉ bán cá thịt, ông còn bán giống cho nhiều người khác.
Hiện nay, cá bông lau có giá giao động 100.000-160.000 đồng/kg, tùy thời điểm. Cá nuôi khoảng 20 tháng sẽ đạt trọng lượng khoảng 4kg/con. Mỗi năm ông Phương thu hoạch khoảng 40 tấn cá, thu về 5-6 tỷ đồng, tỷ lệ lợi nhuận 30-50%.
Từ mô hình nuôi cá bông lau của ông Phương, nhiều hộ dân trong vùng đã học hỏi, làm theo để cùng phát triển, làm giàu ngay tại mảnh đất quê hương.