Huệ trắng - loài hoa có mùi hương ngào ngạt, mang nhiều ý nghĩa về phong thủy, mang biểu tượng của hạnh phúc. Đối với người Việt Nam, hoa huệ không quá xa lạ và là loài hoa thường xuất hiện trong phong tục thờ cúng ông bà, tổ tiên. Hoa huệ được sử dụng nhiều vào dịp mùng 1, ngày rằm, lễ Vu lan, lễ lớn ở đền chùa, vì vừa đẹp mắt, lại có mùi hương dễ chịu và thể hiện sự chu đáo mà còn chứng cho tấm lòng thành tâm của người thực hiện nghi lễ.
Hoa huệ trắng thuộc cây thân thảo, không phân nhánh, sống lâu năm. Lá của hoa huệ trắng có màu xanh lục và thuôn hẹp, hoa thường mọc ở ngọn và thành chùm.
Theo các hộ dân, hoa huệ trắng dễ trồng, lại có thị trường tiêu thụ rộng, người dân ưa chuộng. Tuy nhiên, muốn đạt hiệu quả cao, hoa ra bông đẹp, to, mùi thơm ngào ngạt... cần tích lũy kinh nghiệm, nắm vững kỹ thuật từ khâu làm đất, bón phân, đặt giống cho đến việc phòng trừ sâu bệnh.
Để cây cho năng suất ổn định, đảm bảo được chất lượng hoa, mỗi sào chỉ nên trồng từ 5.000-6.000 củ, nông dân phải cung cấp đủ nước và chăm bón phân để cây sinh trưởng tốt.
Hoa huệ trắng trồng trên luống cao 30-40cm và rộng 1,2m, tạo rãnh khoảng 40cm để thoát nước vào mùa mưa và phủ ni lông.
Thời gian xuống giống phù hợp từ tháng 3-5 âm lịch. Hoa huệ cho thu hoạch sau 4 tháng trồng, cứ 4 ngày cắt cành hoa một lần. Bình quân 1 bụi hoa huệ sẽ cho thu cắt khoảng 10 cành hoa. Và thời gian thu hoạch hoa kéo dài 2 năm, hết thời gian này, nông dân gieo giống mới và tiếp tục theo chu kỳ thu hoạch.
Hoa huệ khi nở có màu trắng, bao hoa hình phễu, về chiều muộn và ban đêm hoa sẽ nở, và tỏa mùi thơm. Đây là loại cây ưa ánh sáng, cho hoa quanh năm, song hoa huệ nở chủ yếu vào mùa hè còn mùa đông tỷ lệ hoa thấp, bông nhỏ, ngắn hơn.
Tuy nhiên, theo kinh nghiệm từ người trồng, hoa huệ thường bị ảnh hưởng do loài nhện đỏ, dễ khiến hoa bị xấu, hư hại, nhất là vào thời điểm đầu mùa mưa.
Trồng huệ thu hoạch quanh năm, hoa thu hoạch đến đâu được thương lái đặt mua đến đó. Ước tính mỗi sào huệ, người dân lãi hàng chục triệu đồng.
Gia đình bà Lê Thị Hồng (ngụ huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa) đã có kinh nghiệm trồng hoa huệ 10 năm nay, hiện tại gia đình bà đang canh tác 1,5ha hoa huệ trắng, mỗi năm cho thu hoạch ổn định.
Bà Hồng tâm sự: "Huệ trắng là loài hoa quý tộc, huệ trắng được thị trường ưa chuộng. Với 1,5ha hoa huệ, có thể thu khoảng 400 triệu đồng, lãi gấp 4 lần cấy lúa. Mùa nào cũng vậy, hoa thu hoạch đến đâu, thương lái đặt mua đến đó. Hiện tại, giá thương lái mua sỉ là 2.500-3.000 đồng/bông", bà Hồng nói.
Đặc biệt vào những dịp cận Tết dương lịch, tết Nguyên đán, ngày rằm, ngày 30 âm lịch hằng tháng… người trồng thường cắt nhánh hoa huệ trắng để bán vì thời điểm này các thương lái sẽ thu mua với mức giá cao hơn.
Sống cùng huyện với bà Hồng, anh Phạm Hồng Hiền là một trong những hộ gia đình tiên phong đổi hình thức canh tác và giống cây trồng chủ lực sau nhiều năm trồng lúa thất bại. Tính đến nay đã gần 10 năm trồng loại cây tỏa hương ngào ngạt, nở về ban đêm này, gia đình anh thu được những tín hiệu khả quan.
Ban đầu, anh chỉ trồng thí điểm 3 sào hoa huệ trắng, sau vụ thu hoạch đầu tiên, anh nhận thấy giống hoa này có thể sinh trưởng tốt, hợp đất và tiến hành mở rộng quy mô canh tác. Đến nay tổng diện tích trồng hoa huệ của gia đình anh lên tới 1,5ha.
Sau thời gian dài gắn bó với cây hoa huệ trắng, anh cho biết đất canh tác cũng rất quan trọng vì nó quyết định yếu tố thành bại của vụ mùa. “Vùng đất nào có nhiều nguyên tố vi lượng, cây huệ sẽ ra bông to, đẹp và thơm hơn các nơi khác. Do đặc tính của cây huệ trắng không thích nghi với nền đất cũ nên kinh nghiệm của anh Hiền và những hộ dân trồng huệ lâu năm tại địa phương là sau 2 vụ thu hoạch sẽ cải tạo lại đất lúc này cần thu hoạch củ, tách làm sạch để trồng lại vụ mới. Trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, người trồng phải bón phân và phun thuốc phòng trừ sâu bệnh đúng kỹ thuật giúp cây ra hoa to đều và đẹp, không bị dị tật. Đồng thời, cần lựa chọn vị trí trồng có nhiều ánh nắng để cây quang hợp" - anh Hiền cho biết thêm.
Vào vụ thu hoạch, người dân dậy từ sáng sớm để cắt hoa, bó thành bó bằng loại giấy mềm hoặc đóng thùng để bảo quản, giữ cho hoa không bị hư hỏng khi vận chuyển tới nơi tiêu thụ.
Trồng huệ trắng thu hoạch quanh năm, hoa thu hoạch đến đâu được thương lái đặt mua đến đó. Hiện nay, giá thương lái mua sỉ dao động từ 2.500-3.500 đồng/bông. Thị trường tiêu thụ chính của hoa huệ bà Hồng, anh Hiền là tại nội ô tỉnh Thanh Hoá và một số tỉnh lân cận. Với 1,5ha hoa huệ trắng, trừ chi phí, gia đình anh Hiền thu lợi nhuận khoảng 600 triệu đồng/năm.
Từ một giống hoa tưởng chừng chỉ mang vẻ đẹp thuần khiết và hương thơm quyến rũ, hoa huệ trắng đã và đang trở thành “chìa khóa vàng” giúp nhiều hộ nông dân đổi đời. Không chỉ mang lại nguồn thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm, mô hình trồng huệ trắng còn góp phần tạo việc làm, cải thiện đời sống cho nhiều lao động địa phương.