“Cho tôi một vé đi tuổi thơ”, hành trình về ký ức trong trẻo

Nguyễn Nhật Ánh là một trong những cây bút văn học đương đại nổi bật nhất của Việt Nam, đặc biệt với độc giả trẻ. Với hàng loạt tác phẩm nổi tiếng như "Kính vạn hoa", "Mắt biếc", "Cô gái đến từ hôm qua"… ông đã định hình phong cách rất riêng: vừa dung dị, vừa sâu sắc, luôn chất chứa những tình cảm chân thành và lối kể chuyện cuốn hút.

Ra mắt lần đầu năm 2008, “Cho tôi một vé đi tuổi thơ” nhanh chóng tạo nên hiện tượng xuất bản. Chỉ sau một thời gian ngắn, sách được tái bản liên tục và đoạt Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2010 – một minh chứng cho giá trị nghệ thuật và sức lan tỏa rộng khắp của tác phẩm.

Cuốn sách được viết dưới góc nhìn của nhân vật chính – thằng cu Mùi, một cậu bé 8 tuổi. Mùi có ba người bạn thân là Tí sún, Hải cò và con gái Tủn. Nhóm bạn nhỏ trải qua những trò nghịch ngợm hồn nhiên, từ việc phát minh ra “trò chơi mới” cho đến việc “lập kế hoạch quản lý ba mẹ”. Mọi suy nghĩ, hành động của các nhân vật đều phản ánh một cách trung thực tâm hồn trẻ thơ: tò mò, tưởng tượng phong phú, có khi nghịch ngợm nhưng luôn xuất phát từ lòng tốt.

Nguyễn Nhật Ánh gọi cuốn sách này là “một truyện dài vừa hư vừa thật” – bởi lẽ nó được dựng nên từ những lát cắt ký ức, có phần tưởng tượng nhưng cũng rất thật trong cảm xúc. Câu chuyện không có những cao trào dữ dội hay bi kịch kịch tính. Nó điềm đạm, nhẹ nhàng như một dòng sông nhỏ, nhưng mang lại cảm giác sâu lắng và nhiều suy ngẫm cho người đọc ở mọi lứa tuổi.

Tác giả Nguyễn Nhật Ánh chia sẻ: “Tôi viết cuốn sách này cho người lớn. Để họ nhớ rằng, họ cũng từng là trẻ con”.

Một trong những điểm đặc sắc nhất của “Cho tôi một vé đi tuổi thơ” chính là cách tác giả đặt vấn đề ngược lại với thông thường: không phải người lớn nhìn trẻ con, mà là trẻ con nhìn người lớn – một cách quan sát vừa ngây thơ vừa đầy châm biếm.

Tác phẩm đưa tới thông điệp: “Trẻ con không phải là người lớn thu nhỏ. Chúng có thế giới riêng, quy tắc riêng, và cả những nỗi buồn rất thật”. Cu Mùi nhiều lần đặt ra những câu hỏi mà người lớn khó trả lời: “Tại sao người lớn luôn cho rằng mình đúng?”, “Tại sao người lớn buồn nhưng lại không chịu nói ra?”, “Tại sao phải học thật giỏi để rồi… cũng thành người lớn buồn bã như ba mẹ?”. Những câu hỏi ấy không hẳn tìm được lời giải, nhưng đủ làm người đọc giật mình và tự vấn.

Cuốn sách mở ra một thế giới nơi trẻ con không bị xem là “phiên bản chưa hoàn thiện” của người lớn. Trẻ con có thế giới riêng, những triết lý riêng, và cách cảm nhận cuộc sống rất riêng – mà người lớn đôi khi đã lãng quên.

Nguyễn Nhật Ánh không dùng ngôn từ hoa mỹ hay phức tạp. Văn phong của ông gần gũi, hóm hỉnh, đôi lúc tưng tửng như cách trẻ con nói chuyện. Nhưng ẩn sau sự nhẹ nhàng ấy là những tầng lớp ý nghĩa sâu xa.

Tác phẩm không chỉ kể chuyện, mà còn như một dòng suy tưởng triết học về đời sống. Những mẩu chuyện tưởng chừng rời rạc – như việc nuôi chó, nỗi băn khoăn khi ba mẹ cãi nhau, trò chơi “làm người lớn”, hay nỗi buồn khi chiếc xe đạp cũ không còn được dùng nữa – đều mở ra những lát cắt tâm lý tinh tế và gần gũi.

Đặc biệt, cách tác giả “nói bằng im lặng” – để lại khoảng trống cho người đọc tự suy ngẫm – tạo nên chiều sâu cho tác phẩm. Điều này khiến Cho tôi một vé đi tuổi thơ không chỉ là sách đọc một lần, mà có thể đọc lại nhiều lần ở các độ tuổi khác nhau, và mỗi lần lại phát hiện một tầng ý nghĩa mới.

Cho tôi một vé đi tuổi thơ là một cuốn sách đặc biệt – dành cho trẻ em, nhưng người lớn đọc lại càng thấm. Nó nhẹ nhàng như một bài thơ nhỏ, hóm hỉnh như lời một đứa trẻ, và sâu sắc như một bản nhạc buồn về sự trưởng thành. Nguyễn Nhật Ánh đã không chỉ viết một tác phẩm văn học, mà còn gửi gắm một triết lý sống: sống chậm lại, quay về với những gì giản dị, và đừng quên nuôi dưỡng đứa trẻ bên trong mỗi người.