Đều có nguồn gốc từ cây Camellia sinensis, trà xanh, trà đen và trà ô long khác nhau chủ yếu ở mức độ oxy hóa, làm thay đổi hương vị, màu sắc và thành phần hóa học của lá trà.
Trà xanh được chế biến bằng cách ngăn chặn oxy hóa ngay sau khi thu hoạch bằng phương pháp hấp hoặc sao khô, giúp giữ lại màu xanh tự nhiên và lượng catechin cao, mang đến hương vị tươi mát, hơi chát nhẹ.
Cùng một cây nhưng mỗi loại trà có tác dụng khác nhau tới cơ thể. (Ảnh minh họa).
Trong khi đó, trà đen trải qua quá trình oxy hóa hoàn toàn, khiến lá trà chuyển sang màu đen, tạo nên hương vị đậm đà, giàu caffeine và chứa nhiều theaflavins, có lợi cho tim mạch. Còn trà ô long là loại oxy hóa một phần (từ 10% - 80%), tạo nên sự cân bằng giữa vị thanh nhẹ của trà xanh và độ đậm đà của trà đen, đồng thời giữ lại nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe.
Chính sự khác biệt trong chế biến này khiến mỗi loại trà có tác dụng riêng đối với cơ thể, phù hợp với từng nhu cầu khác nhau.
Trà xanh
Trà xanh nổi tiếng nhờ chứa hàm lượng catechin cao, đặc biệt là epigallocatechin gallate (EGCG) – một chất chống oxy hóa mạnh mẽ. EGCG giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, giảm viêm và làm chậm quá trình lão hóa.
Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy trà xanh có khả năng giảm cholesterol xấu (LDL), tăng cholesterol tốt (HDL) và cải thiện chức năng mạch máu, nhờ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ. Trà xanh cũng giúp ổn định huyết áp và kiểm soát đường huyết, đặc biệt có lợi cho những người có nguy cơ mắc tiểu đường type 2.
Trà xanh được sử dụng rộng rãi nhờ có nhiều công dụng tới sức khỏe. (Ảnh minh họa).
Với những ai muốn giảm cân, trà xanh là lựa chọn lý tưởng. Chất catechin kết hợp với caffeine giúp tăng cường chuyển hóa chất béo, hỗ trợ đốt cháy calo hiệu quả hơn, đặc biệt nếu kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thường xuyên.
Ngoài ra, trà xanh còn được cho là giúp cải thiện trí nhớ và chức năng não bộ, giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson.
Trà đen
Nhờ quá trình oxy hóa hoàn toàn, trà đen chứa nhiều theaflavins và thearubigins, giúp chống viêm, bảo vệ hệ tim mạch. Các nghiên cứu cho thấy, uống trà đen thường xuyên có thể giảm nguy cơ đau tim, nhờ khả năng cải thiện tuần hoàn máu và giảm mức cholesterol xấu (LDL).
Ngoài ra, trà đen chứa caffeine nhiều hơn trà xanh, giúp duy trì sự tỉnh táo, cải thiện sự tập trung và tăng cường hiệu suất làm việc. Đây là lý do nhiều người chọn trà đen thay thế cà phê vào buổi sáng, vì nó cung cấp năng lượng nhưng ít gây căng thẳng thần kinh hơn.
Một lợi ích khác của trà đen là hỗ trợ tiêu hóa. Trà đen có thể giúp kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, giảm triệu chứng đầy hơi, khó tiêu. Nhờ đặc tính kháng khuẩn tự nhiên, trà đen cũng giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày và cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Trà đen có đặc tính mạnh mẽ, đậm đà. (Ảnh minh họa).
Thêm vào đó, một số nghiên cứu chỉ ra rằng uống trà đen có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, do khả năng cải thiện độ nhạy insulin và ổn định lượng đường trong máu.
Trà ô long
Trà ô long được xem là sự kết hợp giữa trà xanh và trà đen, vì nó chứa cả catechin (giống trà xanh), theaflavins (giống trà đen). Nhờ đó, trà ô long có khả năng chống oxy hóa tốt, giảm viêm và hỗ trợ tim mạch.
Một trong những lợi ích đáng chú ý nhất của trà ô long là giúp kiểm soát cân nặng. Một số nghiên cứu cho thấy trà ô long có thể tăng tốc độ chuyển hóa chất béo lên đến 10%, cao hơn so với trà xanh, nhờ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Đặc biệt, trà ô long giúp giảm tích tụ mỡ nội tạng – một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường.
Ngoài ra, trà ô long còn có tác dụng cải thiện chức năng não bộ. Nhờ sự cân bằng giữa caffeine và L-theanine (một loại axit amin giúp thư giãn), trà ô long giúp duy trì sự tỉnh táo mà không gây căng thẳng thần kinh, phù hợp để uống trong ngày mà không lo mất ngủ.
Trà ô long là sự trung hòa giữa trà xanh và trà đen. (Ảnh minh họa).
Về sức khỏe tim mạch, trà ô long giúp hạ huyết áp và giảm cholesterol, đặc biệt hiệu quả đối với những người có nguy cơ mắc bệnh tim. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trà ô long có thể giúp tăng cường sức khỏe xương, nhờ vào các hợp chất polyphenol giúp giảm nguy cơ loãng xương và thoái hóa khớp.
Tác động của caffeine trong các loại trà đến cơ thể
Bên cạnh những lợi ích sức khỏe đáng chú ý, một yếu tố quan trọng khác cần cân nhắc khi chọn trà là hàm lượng caffeine. Caffeine không chỉ ảnh hưởng đến mức độ tỉnh táo, mà còn tác động đến hệ thần kinh, tim mạch và giấc ngủ. Mỗi loại trà có hàm lượng caffeine khác nhau, dẫn đến tác động khác nhau đối với cơ thể.
Trà xanh có lượng caffeine thấp nhất, chỉ khoảng 20 - 40 mg/cốc. Nhờ mức oxy hóa thấp, trà xanh giữ lại nhiều L-theanine, một hợp chất có khả năng thư giãn, giúp giảm căng thẳng và cân bằng tác động kích thích của caffeine. Chính vì vậy, uống trà xanh không mang lại cảm giác "hưng phấn" quá mức, mà tạo ra sự tỉnh táo nhẹ nhàng, bền vững. Điều này giúp người uống có thể tập trung trong thời gian dài mà không bị bồn chồn hay mất ngủ.
Trong khi đó, trà đen chứa nhiều caffeine nhất, khoảng 40 - 70 mg/cốc, gần bằng một nửa lượng caffeine trong cà phê. Vì được oxy hóa hoàn toàn, caffeine trong trà đen hấp thụ nhanh hơn, tạo ra cảm giác tỉnh táo mạnh mẽ, phù hợp để uống vào buổi sáng hoặc khi cần năng lượng. Tuy nhiên, lượng caffeine cao có thể khiến tim đập nhanh, dễ gây bồn chồn, mất ngủ hoặc kích ứng dạ dày nếu uống khi đói.
Sự khác biệt trong hàm lượng caffeine khiến mỗi loại trà có tác dụng riêng đối với cơ thể. (Ảnh minh họa).
Trà ô long nằm giữa hai loại trên với khoảng 30 - 50 mg caffeine/cốc, mang lại sự cân bằng giữa tỉnh táo và thư giãn. Vì mức độ oxy hóa trung bình, caffeine trong trà ô long hấp thụ chậm hơn so với trà đen nhưng vẫn đủ mạnh để giúp duy trì sự tập trung. Ngoài ra, trà ô long vẫn giữ lại một phần L-theanine, giúp giảm bớt tác động kích thích quá mức của caffeine, nhờ đó người uống có thể duy trì sự tỉnh táo mà không bị căng thẳng.
Nhìn chung, lựa chọn loại trà phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu caffeine và phản ứng của cơ thể. Nếu cần một thức uống nhẹ nhàng để thư giãn mà vẫn giữ được sự tập trung, trà xanh là lựa chọn tốt. Nếu muốn tỉnh táo mạnh mẽ, trà đen sẽ phù hợp hơn, nhưng không nên uống vào buổi tối. Còn nếu cần một loại trà có tác dụng lâu dài mà không quá kích thích, trà ô long là giải pháp trung hòa giữa hai loại trên.