"Thị ơi! Thị rụng bị bà! Bà để bà ngửi chứ bà không ăn" - đó câu nói quen thuộc của nhiều người khi nhắc đến một loại quả dân dã mang đậm hương mùa thu.
Quả thị vốn không còn xa lạ với người dân ở các miền quê của Việt Nam. Thứ quả này toả mùi thơm đặc biệt, đứng cách xa cả mét, hương thơm của quả thị vẫn thoang thoảng khiến nhiều người thích thú.
Trước đây, hầu như nhà nào cũng có một cây thị trước sân hoặc trong vườn nhà để làm bóng mát. Đến mùa, trái thị lúc lỉu trên cây, nhưng vì cây thị khá cao và to nên việc thu hái cũng khá khó khăn. Nhiều người chờ trái rụng xuống rồi nhặt vào để ở góc nhà, góc bàn, góc bếp cho thơm. Khi ngửi chán, đám trẻ con thường nắn cho mềm rồi ăn. Thịt quả thị có vị ngọt, khá hấp dẫn. Nên ăn thị khi đã chín kỹ và mềm, nếu ăn quả còn chín ương sẽ bị chát, vị không ngọt bằng.
Từ thứ quả dân dã ở quê, mấy năm gần đây nhiều người bất ngờ khi trái thị được bán rầm rộ ở trên chợ mạng hay các chợ dân sinh. Thậm chí, trái thị còn được để vào những chiếc giỏ tre làm quà tặng đẹp mắt, giá không hề rẻ.
Rằm tháng 7 là thời điểm trái thị chín rộ và cũng được bán nhiều nhất. Với những quả to khoảng 7-10 quả/kg thì giá 50.000-70.000 đồng/kg. Những quả bé khoảng 15-18 quả/kg, giá 25.000-35.000 đồng/kg.
"Còn nhớ hồi nhỏ, những quả thị chín mỏng ngửi chán chê rồi dùng tay bóp nhẹ, xoa đều cho đến khi thịt quả mềm và nứt ra một khe nhỏ thì cho lên miệng hút, vừa ngon vừa ngọt. Mấy năm nay cứ đến mùa thị tôi lại mua về, được ngửi mùi thị, cảm giác hạnh phúc vô cùng, tôi đặt ở bàn làm việc, đi ra đi vào lại chạy lại ngửi, lúc ngủ cũng để đầu giường", chị Lan (ở Cổ Nhuế, Hà Nội) chia sẻ.
Quả thị không chỉ có hương thơm dễ chịu mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Thành phần chính của thị gồm 86,5% nước, 12% glucid, cùng với protein, chất béo, tanin, xenlulose và một số khoáng chất khác.
Những tác dụng của quả thị với sức khoẻ:
Hỗ trợ kháng viêm, giải độc
Phần vỏ quả thị thường bị bỏ đi khi ăn thực ra chứa nhiều tinh dầu, có khả năng kháng viêm, giải độc. Vỏ thị phơi khô, đốt thành than rồi nghiền mịn có thể dùng bôi lên vết giời leo hoặc pha với dầu mè, mỡ lợn để đắp lên vết rắn cắn.
Giúp làm mờ nám
Ăn quả thị sấy khô mỗi ngày ba lần có thể hỗ trợ làm mờ các vết nám trên da.
Hỗ trợ tẩy giun
Thịt quả thị có tác dụng tẩy giun, đặc biệt là giun kim, khi ăn vào buổi sáng lúc đói với lượng vừa phải. Ngoài ra, một số nghiên cứu còn cho thấy thị giúp an thần, hỗ trợ giấc ngủ.
Công dụng khác của cây thị
Không chỉ quả, các bộ phận khác của cây thị như lá và rễ cũng được dùng trong dân gian để hỗ trợ điều trị táo bón, sốt nóng, ngộ độc, viêm tinh hoàn, mẩn ngứa, mụn nhọt, vết thương và dị ứng.
Lưu ý khi sử dụng
- Trước khi dùng quả thị làm thuốc, cần tham khảo ý kiến chuyên gia.
- Chỉ ăn thị khi đã chín mềm, tránh quả xanh hoặc chưa chín kỹ vì lượng tanin cao có thể gây khó chịu cho hệ tiêu hóa, thậm chí dẫn đến tắc ruột.
- Không nên ăn thị khi đói, đặc biệt là thị chưa chín, để tránh ảnh hưởng đến đường ruột.