Thực hiện chủ trương của Chính phủ trong việc phát triển ngành xơ sợi, nhằm giảm lượng ngoại tệ cần thiết dùng để nhập xơ sợi, tạo công ăn việc làm cho những lao động có trình độ, tạo nguồn cung cấp xơ sợi lâu dài và ổn định cho ngành dệt may, thúc đẩy sự hợp tác giữa các nhà sản xuất liên quan trong nước, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN và Tập đoàn Dệt may – Vinatex đã thỏa thuận hợp tác đầu tư dự án Nhà máy xơ sợi Polyeste Đình Vũ có quy mô đầu tư lớn với giá trị nghiệm thu lên tới hơn 363 triệu USD. Sau một thời gian xây dựng đi vào vận hành, sản xuất và kinh doanh, dự án chưa có hiệu quả kinh tế, thua lỗ lên đến hơn 1.400 tỷ đồng. Nguyên nhân thua lỗ được chỉ ra là do PVTex, PVN, Vinatex, các đơn vị, tổ chức và cá nhân liên quan đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng dự án.
 |
| Nhà máy sơ xợi PVTex. Ảnh Hải Ninh. |
Thiếu sót, vi phạm trong thực hiện quyền và trách nhiệm của cổ đông sáng lập PVTex
Kết luận thanh tra về việc đầu tư xây dựng dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ được Thanh tra Chính phủ công bố ngày 24/11/2016, đã chỉ ra nhiều khuyết điểm, vi phạm trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng dự án. Trong đó đáng chú ý là những thiếu sót, vi phạm trong việc thực hiện quyền và trách nhiệm của cổ đông sáng lập PVTex.
Kết luận thanh tra nêu rõ: “Việc đầu tư dự án Nhà máy xơ sợi Polyeste Đình Vũ là thực hiện chiến lược của 2 ngành được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, phải được Bộ Công thương, Hội đồng quản trị PVN, Vinatex tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, ưu tiên nguồn lực nhằm đảm bảo dự án được thực hiện đúng và hiệu quả. Tuy nhiên, quá trình thực hiện, các đơn vị đã không thực hiện hết trách nhiệm được giao để dự án có hiệu quả yếu kém, cụ thể:
Vinatex là tập đoàn lớn trong lĩnh vực dệt may, đã thiếu trách trách nhiệm trong việc góp vốn điều lệ; không thực hiện trách nhiệm của cổ đông mà ủy quyền cho PVN làm chủ đầu tư dự án.
PVN là tập đoàn có vốn chi phối tại PVTex, nhưng trong quá trình điều hành, giám sát còn nhiều thiếu sót, vi phạm, chưa thực hiện hết trách nhiệm trong việc kiểm tra, đôn đốc, giám sát người đại diện vốn của PVN tại PVtex để đảm bảo dự án được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Nhận chuyển nhượng vốn từ Vinatex và Tổng Công ty CP Phong Phú không đúng quy định, dẫn đến phải chịu toàn bộ lỗ của dự án hơn 1.472 tỷ đồng.
Bộ Công thương với chức năng quản lý Nhà nước, trách nhiệm của chủ sở hữu vốn Nhà nước tại PVN, Vinatex đã thiếu thường xuyên kiểm tra, giám sát trong việc thực hiện mục tiêu chiến lược của ngành dầu khí, hướng dẫn kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy hoạch ngành, chưa thực hiện hết trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát, chuyển nhượng vốn của Vinatex và Tổng công ty cổ phần Phong Phú cho PVN.
Thanh tra Chính phủ khẳng định: “Những thiếu sót, vi phạm trên trách nhiệm thuộc Bộ Công thương, Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc của PVN, Vinatex thời kỳ từ năm 2007 đến nay”.
 |
| Thanh tra Chính phủ thông báo Kết luận thanh tra tại PVTex. |
Nhiều sai phạm trong việc thực hiện đầu tư dự án
Kết luận thanh tra cũng nêu rõ: “Trong chỉ đạo, xây dựng dự án đầu tư xây dựng dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ, những sai phạm của chủ đầu tư PVTex trong quá trình quyết định dự án đầu tư, phê duyệt tổng mức đầu tư, kế hoạch đấu thầu, nội dung hồ sơ mời thầu giai đoạn 1 và 2 của gói thầu EPC, kết quả đấu thầu gói thầu EPC, đều có liên quan đến chỉ đạo điều hành của PVN. Ngoài ra, việc chỉ đạo điều hành thông qua kiểm tra, đôn đốc, giám sát người đại diện vốn của PVN tại PVTex trong việc thực hiện dự án còn thiếu thường xuyên, dẫn đến quá trình thực hiện có nhiều sai phạm, dự án không hiệu quả”.
“Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc PVTex phê duyệt dự án, thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, tổng mức đầu tư khi không tổ chức thẩm định; nội dung dự án không đảm bảo phù hợp, đồng bộ với thiết kế kỹ thuật tổng thể; phê duyệt tổng mức đầu tư thiếu chi phí vốn lưu động, tăng sai một số khoản chi phí trị giá 38.742.310 USD. Trách nhiệm liên quan trực tiếp đến các vi phạm trên thuộc Tổng giám đốc, Hội đồng quản trị PVTex”, kết luận nêu rõ.
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra việc: “Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc PVTex không tổ chức thẩm định trước khi phê duyệt kế hoạch đấu thầu, phân chia dự án thành các gói thầu thiếu cơ sở; sơ tuyển nhà thầu trước khi dự án được phê duyệt và trước khi phê duyệt kế hoạch đấu thầu; hồ sơ mời thầu không yêu cầu các tiêu chuẩn cơ bản về năng lực kỹ thuật và kinh nghiệm trong xây dựng Nhà máy xơ sợi đối với nhà thầu là một điều kiện quan trọng có tính quyết định đến sự thành công và hiệu quả dự án. Trách nhiệm thuộc Hội đồng quản trị, Tống giám đốc PVTex và đơn vị tư vấn lập hồ sơ mời thầu”.
Đồng thời, Thanh tra Chính phủ nêu rõ trong kết luận: “Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc PVTex phê duyệt hồ sơ mời thầu nhưng không tổ chức thẩm định và có Báo cáo thẩm định; thư mời thầu thiếu thông báo thời điểm đóng thầu và mở thầu; nội dung hồ sơ mời thầu chưa phù hợp quy định; các chi phí trong nước không sử dụng bằng đồng tiền Việt Nam làm tăng chi phí chênh lệch tỷ giá ngoại tệ 46.835.207.983 đồng khi thanh toán; nghiệm thu tăng sai, trùng lắp khối lượng so với hồ sơ hoàn công một số hạng mục công trình với giá trị 23.046,6 USD và 8.091.364.419 đồng. Trách nhiệm thuộc Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc PVTex, Tổ xét thầu, Tổ đàm phán ký kết họp đồng, Tư vấn quản lý dự án, Tư vấn giám sát và nhà thầu”.
Bên cạnh đó, Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc và các đơn vị chức năng của PVTex thiếu năng lực, kinh nghiệm trong quản lý đầu tư xây dựng, thiếu trách nhiệm trong việc ký kết, giám sát thực tiễn hợp đồng, dẫn đến phát sinh nhiều tranh chấp gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Sản xuất kinh doanh không có lãi, còn “đốt” hơn 1.400 tỷ đồng
Kết quả của những sai phạm trên đã gây nên hậu quả, sau 2 năm đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh, dự án không đạt hiệu quả, kết quả kinh doanh thua lỗ hơn 1.472 tỷ đồng.
Thanh tra Chính Phủ đã chỉ rõ nguyên nhân dẫn đến việc thua lỗ trên. Cụ thể, về mặt chủ quan, PVN, Vinatex lại đại diện sở hữu vốn tại PVTex chưa kịp thời xử lý những thay đổi phát sinh, còn nhiều thiếu sót và vi phạm trong chỉ đạo, kiểm tra đôn đốc, giám sát. Việc quản lý dự án của chủ đầu tư còn nhiều vi phạm dẫn đến kéo dài thời gian sản xuất thử, tiến độ thi công công trình chậm làm chi phí tăng cao, suất đầu tư lớn, lực lượng cán bộ, công nhân lớn làm tăng chi phí đầu vào, giá thành sản phẩm tăng cao. Trình độ kỹ thuật và kinh nghiệm vận hành nhà máy còn nhiều hạn chế, chất lượng sản phẩm chưa đạt yêu cầu khiến sản phẩm sản xuất ra khó tiêu thụ.
Về mặt khách quan, do thị trường tiêu thụ khó khăn, tình hình biến động giá nguyên liệu, nhiên liệu làm ảnh hưởng đến giá bán sản phẩm xơ sợi, nguồn vốn lưu động cho sản xuất kinh doanh còn thiếu, lãi suất ngân hàng cao làm tăng chi phí sản xuất.
“Trách nhiệm liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh dự án không hiệu quả thuộc về Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc các đơn vị liên quan gồm PVN, Vinatex, PVTex.
 |
| Sản xuất không có lãi còn lỗ hơn 1.400 tỷ đồng. |
Kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an vào điều tra
Căn cứ kết quả thanh tra trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị xem xét xử lý trách nhiệm hình sự.
“Kết quả thanh tra cho thấy, quá trình thực hiện đầu tư dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ đã có dấu hiệu cố ý làm trái và/hoặc thiếu trách nhiệm trong việc phê duyệt dự án; lựa chọn nhà thầu; ký kết, thực hiện hợp đồng với nhà thầu gây thất thoát, lãng phí lớn vốn đầu tư. Vì vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật”, kết luận Thanh tra nêu rõ.
Tổng Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị về xử lý trách nhiệm hành chính. Trong đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công thương chỉ đạo và thực hiện kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tổ chức và cá nhân tại Bộ Công thương, PVN, Vinatex thuộc thẩm quyền có liên quan đến các khuyết điểm, sai phạm được phát hiện qua thanh tra như đã nêu trên. Đối với PVN, Vinatex, các đơn vị góp vốn và PVTex, cần chỉ đạo và tổ chức thực hiện kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với người đại diện vốn tại PVTex và các đơn vị, cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến các khuyết điểm, sai phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị xử lý trách nhiệm liên quan đến kinh tế, trong đó nêu rõ tổng số tiền phát hiện qua thanh tra kiến nghị xử lý là 54.926.527.402 đồng và 23.046 USD.
PV Kiến Thức tiếp tục cập nhật thông tin về vụ việc trên.