QUÉT QRCODE ĐỌC KH&ĐS khoahocdoisong.vn TRI THỨC LÀ SỨC MẠNH NĂM THỨ 65 THỨ NĂM (25/7/2024), SỐ 30 (4344) CƠ QUAN CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI KH&KT VIỆT NAM baotrithuccuocsong 096 77 56 VÔ CÙNG THƯƠNG TIẾC TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG (1944-2024) “NHÀ LÃNH ĐẠO LỖI LẠC, TRỌN ĐỜI VÌ NƯỚC, VÌ DÂN” Trong hai ngày Quốc tang (25-26/7), Ban Tổ chức Lễ tang sẽ tạo điều kiện sắp xếp cho Nhân dân vào viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Khi đến viếng, người dân mang theo thẻ căn cước công dân gắn chip điện tử, hoặc điện thoại di động cài đặt VNeID kích hoạt mức độ 2 để quét mã QR. Nỗ lực thực hiện lời căn dặn quý báu của Tổng Bí thư Vùng đất hai lần là kinh đô nước Việt 2 14
Số 30 (4344) Thứ Năm (25/7/2024) 2 và tôn vinh trí thức, nhằm xây dựng đội ngũ trí thức nước ta không ngừng lớn mạnh…; tăng cường củng cố tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam từ Trung ương tới địa phương; tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức hoạt động, đóng góp cho sự phát triển nước nhà… Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu Liên hiệp hội Việt Nam tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác, gắn với chiến lược, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của ngành, khu vực và cả nước. O Liên hiệp Hội Việt Nam đã triển khai, thực hiện lời căn dặn của Tổng Bí thư thế nào, thưa Chủ tịch? Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và Tổng Bí thư, đến nay, Liên hiệp Hội Việt Nam tập hợp trên 2,2 triệu trí thức trong số 3,7 triệu hội viên, chiếm 32,5% đội ngũ trí thức cả nước; tập hợp 156 hội thành viên gồm 63 Liên hiệp Hội địa phương và 93 Hội ngành toàn quốc, thành lập gần 600 tổ chức KH&CN trực thuộc, Quỹ Hỗ trợ sáng tạo kỹ thuật Vifotec, Nhà Xuất bản Tri thức, Báo Tri thức và Cuộc sống. Nhiều hoạt động tư vấn, phản biện sôi nổi, bám sát tình hình kinh tế, xã hội của đất nước được Liên hiệp Hội Việt Nam thực hiện, là kênh quan trọng của Đảng, Nhà nước, Quốc hội trong việc lấy ý kiến để quyết định những vấn đề quan trọng của quốc gia, dân tộc… Hoạt động KH&CN có nhiều ứng dụng; công tác phổ biến kiến thức KH&CN được đưa vào cuộc sống, đặc biệt là việc chuyển giao công nghệ tới hợp tác xã, hộ gia đình, vùng sâu, xa, góp phần xóa đói, giảm nghèo. ... Một nhân cách lớn, vĩ đại! O Từ trong nước tới quốc tế, các thông điệp chia buồn, bày tỏ sự tiếc thương vô hạn về sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là sự mất mát to lớn của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân? Đây là mất mát quá to lớn và niềm tiếc thương vô hạn! CHUYỂN ĐỘNG 247 CHỦ TỊCH VUSTA PHAN XUÂN DŨNG: Nỗ lực thực hiện lời căn dặn quý báu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng MAI LOAN (THỰC HIỆN) Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá cao những cống hiến to lớn của đội ngũ trí thức KH&CN, giao nhiệm vụ cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phải kêu gọi, phát huy hơn nữa khả năng của trí thức để cống hiến nhiều nhất cho đất nước, cho dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ phát biểu với đội ngũ trí thức Việt Nam tại Đại hội Hội phổ biến KH&KT Việt Nam lần thứ nhất (18/5/1963-18/5/2023) và 40 năm thành lập Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (26/3/1983-26/3/2023), vào ngày 24/3/2023, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) được đón tiếp Đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, về dự sự kiện và chỉ đạo. “Trong mọi thời đại, ở mọi quốc gia, đội ngũ trí thức luôn là lực lượng quan trọng thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Đảng, Nhà nước ta hoan nghênh, biểu dương và đánh giá cao các hoạt động và kết quả đóng góp của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; ghi nhận những cố gắng, nỗ lực và thành tích lớn lao, những cống hiến to lớn của đội ngũ trí thức KH&CN...”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại lễ kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ phát biểu với đội ngũ trí thức Việt Nam và 40 năm thành lập VUSTA. Nhớ mãi lời căn dặn của Tổng Bí Thư... O Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn quan tâm lãnh đạo công tác vận động, tập hợp và xây dựng đội ngũ trí thức KH&CN; có nhiều chỉ đạo, định hướng các ban ngành, địa phương về công tác vận động đội ngũ trí thức nước nhà, trong đó có Liên hiệp Hội Việt Nam. Chủ tịch có thể chia sẻ rõ hơn về điều này? Liên hiệp Hội Việt Nam rất vinh dự và tự hào được đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới dự và chỉ đạo tại sự kiện long trọng kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ phát biểu với đội ngũ trí thức Việt Nam và 40 năm thành lập cơ quan. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đặc biệt giao nhiệm vụ cho Liên hiệp Hội Việt Nam tiếp tục chủ động và làm tốt hơn nữa nhiệm vụ tham mưu cho Đảng và Nhà nước; phối hợp cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể quán triệt thực hiện thật tốt Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về xây dựng đội ngũ trí thức Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; triển khai Kết luận số 93KL/TW ngày 20/11/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/ TW của Bộ Chính trị về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam và những tổ chức hội thành viên. Liên hiệp Hội Việt Nam phải làm tốt hơn nữa nhiệm vụ tư vấn, phản biện trong quá trình xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật với những tiêu chí cụ thể, thu hút, trọng dụng, sử dụng, đãi ngộ Đồng chí Nguyễn Phú Trọng không chỉ là một nhà lãnh đạo kiệt xuất, một nhà lý luận uyên bác, một nhà khoa học với tầm nhìn xa và rộng, bám sát thực tiễn cách mạng Việt Nam, mà còn là một nhân cách lớn, vĩ đại. O Là người có cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc nhiều với Tổng Bí thư, Chủ tịch ấn tượng nhất điều gì về Đồng chí Nguyễn Phú Trọng? Thời còn là Đại biểu Quốc hội chuyên trách, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, tôi có những chuyến công tác chung với Đồng chí Nguyễn Phú Trọng (khi đó là Chủ tịch Quốc hội khóa XII). Khi đó, vào tối trước ngày dự lễ khánh thành Nhà tưởng niệm của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng ở Quảng Ngãi, Đồng chí Nguyễn Phú Trọng gọi tôi sang phòng, đọc trước bài phát biểu cho nghe, rồi hỏi: “Cậu có ý kiến gì thêm không?”... Một lãnh đạo đứng đầu Quốc hội luôn có tinh thần cầu thị. Sự khiêm tốn của Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã làm nên nhân cách, thêm vĩ đại của Đồng chí. Còn câu chuyện khác rất xúc động là mùng 2 Tết năm 2008, tôi nhận điện thoại báo tin Chủ tịch Quốc hội đến thăm nhà. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã thăm hỏi sức khỏe, động viên mẹ thân sinh của tôi. Bà cụ năm nay gần 95 tuổi, sắp tới nhận Huy hiệu 80 năm tuổi Đảng... O Xin trân trọng cảm ơn Chủ tịch! TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cùng các đại biểu đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dự Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp mặt đội ngũ trí thức (18/5/1963 - 18/5/2023) và 40 năm Ngày thành lập Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (26/3/1983 - 26/3/2023). Liên hiệp Hội Việt Nam cố gắng thực hiện lời căn dặn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: xây dựng và phát triển trí thức KH&CN Việt Nam là nguồn lực làm hưng thịnh cho đất nước, rạng rỡ cho dân tộc và vẻ vang cho giống nòi. TSKH PHAN XUÂN DŨNG
Số 30 (4344) Thứ Năm (25/7/2024) 3 CHUYỂN ĐỘNG 247 Hôm nay tổ chức trọng thể Lễ viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng theo nghi thức Quốc tang Sáng nay, 25/7/2024, tại Nhà tang lễ Quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức trọng thể Lễ viếng theo nghi thức Quốc tang Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Trong niềm xúc động, tiếc thương sâu sắc, từ sáng sớm, các đoàn đại biểu Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cán bộ chiến sĩ lực lượng vũ trang cùng đông đảo cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân Thủ đô và nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước, bạn bè quốc tế… đã đến dự Lễ viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; bày tỏ lòng biết ơn, sự kính trọng và ngưỡng mộ người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lễ viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đồng thời được tổ chức tại Hội trường Thống Nhất (TP HCM) và quê nhà xã Đông Hội (huyện Đông Anh, Hà Nội). Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần hồi 13 giờ 38 phút ngày 19/7/2024 (tức ngày 14 tháng 6 năm Giáp Thìn), tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Hà Nội, hưởng thọ 80 tuổi. Linh cữu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được quàn tại Nhà tang lễ Quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Lễ viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được tổ chức từ 7h đến 22h ngày 25/7 và từ 7h đến 13h ngày 26/7. Lễ truy điệu được tổ chức từ 13h ngày 26/7 tại Nhà tang lễ Quốc gia số 5 Trần Thánh Tông. Lễ an táng lúc 15h cùng ngày tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội. Trong hai ngày Quốc tang (25/7 và 26/7/2024), các cơ quan, công sở, nơi công cộng treo cờ rủ, không tổ chức hoạt động vui chơi giải trí công cộng. TIỂU PHƯƠNG Di ảnh Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà tang lễ số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Ảnh: Tiến Tuấn. Triệu trái tim Việt Nam tiếc thương Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng Tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần làm hàng triệu trái tim người Việt Nam nghẹn ngào, tiếc thương một nhà lãnh đạo kiệt xuất, một nhân cách lớn, tấm gương tiêu biểu, mẫu mực về đạo đức cách mạng được cán bộ, đảng viên và Nhân dân kính trọng. Nhiều đoàn cấp cao nước ngoài dự Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng Với tình cảm thân thiết, nhiều quốc gia cử lãnh đạo chính phủ, quan chức cấp cao sang Việt Nam dự Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ngày 24/7, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernández đến Hà Nội, dự Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Trước đó, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez quyết định thời gian để tang từ 6h sáng 20/7 đến 12h đêm 21/7 và Quốc tang từ 6h sáng đến 12h đêm 22/7. Trưa 22/7, Chính phủ Lào ra thông cáo về việc Lào tuyên bố Quốc tang tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đoàn đại biểu cấp cao của Đảng, Nhà nước Lào do Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Thongloun Sisoulith dẫn đầu, sang Việt Nam dự Lễ tang Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Với tư cách đại diện đặc biệt của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Vương Hộ Ninh, Chủ tịch Chính hiệp Trung Quốc, dẫn đoàn sang Việt Nam dự Lễ tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Chiều 20/7, tại Bắc Kinh, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đến Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc viếng, chia buồn, ghi sổ tang tưởng nhớ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dự Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và chia buồn với Nhân dân Việt Nam. Tổng thống Mỹ Joe Biden gửi lời chia buồn sâu sắc tới Nhân dân Việt Nam và gia đình Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đồng thời khẳng định Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một trong những người đi đầu trong việc gây dựng mối quan hệ sâu sắc giữa Nhân dân Việt Nam và Mỹ. Nhận được tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, Chính phủ Hàn Quốc bày tỏ lòng thương tiếc, chia buồn sâu sắc. Văn phòng Thủ tướng Hàn Quốc phát thông báo cho biết, Thủ tướng Han Duck-soo đến Việt Nam ngày 24 và 25/7 dự Lễ tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam cho biết, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Josep Borrell có mặt tại Hà Nội ngày 25/7 dự Tang lễ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Nguyên Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide tham dự Tang lễ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ngày 25/7 với tư cách Đặc phái viên của Thủ tướng Kishida Fumio. TRÂM ANH Báo quốc tế: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - nhà chính trị xuất sắc của Việt Nam Các hãng thông tấn, báo chí lớn trên thế giới đồng loạt đưa tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, nhấn mạnh vai trò của Tổng Bí thư trong công cuộc xây dựng Đảng, phát triển đất nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Báo Granma và Hãng thông tấn Prensa Latina của Cuba nhấn mạnh: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người bạn thủy chung của Cuba và cho biết, được tin Tổng Bí thư từ trần, các đại biểu Quốc hội Cuba đã dành một phút mặc niệm tưởng nhớ ông. Hãng tin Sputnik (Nga) đăng bài viết “Cuộc đời, sự nghiệp và di sản lớn nhất của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng”, trong đó có đoạn: “Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhà chính trị xuất sắc của Việt Nam, người chiến sĩ cộng sản trung kiên, tận tâm cống hiến cả cuộc đời và sự nghiệp vì nước, vì dân”. Tân Hoa xã (Trung Quốc) đưa tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần và đăng chùm ảnh về những hoạt động của Tổng Bí thư tại các sự kiện quan trọng. Nhiều chuyên gia, học giả, nhân sĩ hữu nghị Trung Quốc bày tỏ đau buồn sâu sắc khi biết tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của Tổng Bí thư đối với sự phát triển của Việt Nam và quan hệ hai nước. Tờ New York Times (Mỹ) nhắc đến hình ảnh nhà lãnh đạo liêm khiết khi nói về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Những thành tựu của Tổng Bí thư trên các lĩnh vực cũng được tờ báo này đề cập. Hãng Phát thanh và Truyền hình Nhật Bản NHK phát sóng phóng sự với thời lượng lớn, trong đó nêu bật công lao của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển Việt Nam, cùng những đóng góp quan trọng trong quan hệ ngoại giao với các quốc gia, bao gồm cả Nhật Bản. Hãng Reuters của Anh nêu bật vai trò lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong hơn một thập kỷ qua. Đó là giai đoạn Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, đồng thời nâng tầm quan hệ với Trung Quốc và Mỹ bằng chính sách “Ngoại giao cây tre”. BẢO CHÂU Tấm gương sáng của sự bình dị, gần gũi Cô Đặng Thị Phúc (92 tuổi), giáo viên tiểu học của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nghẹn ngào khi biết tin về sự ra đi của học trò. Trong ký ức của mình, cô Phúc nhớ mãi hình ảnh cậu học trò suốt cả năm học chỉ đi chân đất, đông cũng như hè, mặc một bộ quần áo nâu; ít tuổi nhất lớp nhưng học giỏi nhất, ngoan nhất, chịu khó giơ tay phát biểu. Hơn 40 năm sau khi cô trò xa cách, năm 2001, cô đã làm bài thơ "Người trò nhỏ năm xưa", đề tặng N.P.T: Thơ ngây mái tóc mười hai/Áo nâu, chân đất, ngô khoai đỡ lòng/Em trò nhỏ nhất kém chi/Hăng say phát biểu mỗi khi hiểu bài". Cô sáng tác bài thơ này năm 2001, đến năm 2005 mới đọc tại Hội thơ Nhà giáo. Không ngờ, bài thơ trở thành cầu nối giúp "Người trò nhỏ năm xưa" tìm được cô giáo cũ. Cô Phúc chia sẻ, trò Trọng lúc nào cũng giản dị, khiêm tốn. Mỗi dịp 20/11 hay lễ Tết, cậu học trò ngày nào gửi tặng cô bó hoa hay hộp bánh, chỉ vậy thôi nhưng tình nghĩa thầy trò rất lớn. "Tôi coi trò Trọng như người em út của mình nên khi nghe tin buồn, tôi đau xót như mất đi người ruột thịt. Tôi tiếc thương một lãnh đạo liêm khiết, thương dân…", cô Phúc rưng rưng nước mắt. PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội bày tỏ, phẩm chất liêm khiết và chính trực là điều vô cùng đáng quý của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. “Ông sống giản dị, không màng quyền lợi cá nhân và luôn đề cao giá trị liêm khiết, trong sạch. Tôi thực sự cảm động khi thấy hình ảnh Tổng Bí thư như bao người dân bình thường khác, ngồi gói bánh chưng dịp Tết cùng gia đình. Đây là phẩm chất quan trọng đối với một lãnh đạo, đặc biệt trong bối cảnh đất nước hiện nay”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nói. Học tập, noi theo tấm gương của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng PGS.TS Vũ Văn Phúc - Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học Các cơ quan Đảng Trung ương, Nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản - khẳng định, Đồng chí Nguyễn Phú Trọng nhiều lần nhắc nhở, danh dự mới là điều thiêng liêng, cao quý nhất, phải giữ thanh liêm, giữ liêm sỉ và danh dự. Theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, “cái quý nhất của con người là cuộc sống và danh dự sống. Bởi vì, đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận, vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí”. Ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hoá Giáo dục) kể trong nghẹn ngào, khi là Chủ tịch Quốc hội, Đồng chí Nguyễn Phú Trọng nói: “Đã là Đại biểu Quốc hội của dân thì phải luôn lắng nghe tiếng nói của dân, tôn trọng Nhân dân và phải vì lợi ích của dân”. “Chúng tôi thấy thấm thía những bài học để lại của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và bảo nhau rằng, không phải học đâu xa lạ mà học từ tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, học ở tấm gương đạo đức của Đồng chí Nguyễn Phú Trọng", ông Lê Như Tiến chia sẻ. HẢI NINH
Số 30 (4344) Thứ Năm (25/7/2024) 4 NGHE & NHÌN Mưa lớn trên diện rộng, nhiều khu vực tại Sơn La ngập sâu NGỌC DUY (TỔNG HỢP) Từ đêm 23 đến sáng 24/7, mưa lớn trên diện rộng làm nhiều khu vực ở Sơn La ngập sâu trong nước, gây thiệt hại cho người dân. Theo thông tin từ Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Tây Bắc, địa bàn tỉnh Sơn La xảy ra mưa to đến rất to, lượng mưa từ 120 mm trở lên. Mưa kéo dài trong đêm gây ngập lụt tại nhiều khu vực, có nguy cơ gây lũ quét, sạt lở. Nước sông Mã và các suối trên địa bàn huyện Sông Mã dâng cao. Ảnh: Tin tức Sơn La. Khu vực bờ kè sông Mã, nước tràn bờ đê, gây nguy hiểm cho người dân. Mưa lớn kéo dài gây sạt lở nhiều tuyến đường liên bản, liên xã, sạt lở các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ chạy qua địa bàn các huyện, thành phố, ảnh hưởng việc di chuyển của các phương tiện và người tham gia giao thông. Ảnh: Tin tức Sơn La. Mưa kéo dài khiến khu vực thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, chìm trong biển nước. Ban Chỉ huy Phòng, chống Thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn tỉnh Sơn La đã có công điện khẩn gửi Công ty TNHH Một thành viên Quản lý Các công trình Thủy lợi thông báo mở cửa xả tràn Hồ thủy lợi bản Mòng, TP Sơn La. Ảnh: Huy Hải/Trung tâm TT-VH. Nhiều khu dân cư tại Thị trấn Hát Lót bị ngập sáng 24/7/2024. Ảnh: Huy Hải/Trung tâm TT-VH. Tại huyện Vân Hồ, nước lũ khiến nhiều bản làng bị chia cắt, người dân đối mặt nguy hiểm. Ban Chỉ huy Phòng, chống Thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn tỉnh Sơn La yêu cầu các địa phương theo dõi chặt chẽ tình hình mưa lũ, bố trí lực lượng theo phương châm “4 tại chỗ”, sẵn sàng di chuyển người và tài sản ra khỏi khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất đến nơi an toàn. Ảnh: Truyền hình Vân Hồ. Một ngôi nhà tại địa bàn huyện Vân Hồ bị gió giật sập. Ảnh: Truyền hình Vân Hồ. Tại xã Mường Bằng (huyện Mai Sơn), mưa lũ chia cắt nhiều khu dân cư. Theo dự báo của cơ quan chức năng, nguy cơ cao xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ vùng núi, sạt lở đất trên sườn dốc, sụt lún đất. Đặc biệt, chú ý nguy cơ lũ quét, sạt lở đất vẫn có thể xảy ra sau khi hết mưa. Ảnh: Chẳm Chéo TV.
Số 30 (4344) Thứ Năm (25/7/2024) 5 SỨC KHỎE MỚI QUÉT QRCODE ĐỌC CHI TIẾT Bệnh lý tưởng nhẹ mà nặng ở người cao tuổi THUÝ NGA Sa sút trí tuệ (SSTT) là một trong những bệnh điển hình mà người cao tuổi ở Việt Nam thường mắc phải. Đây là hội chứng suy giảm nhiều lĩnh vực của nhận thức, dẫn đến giảm khả năng hoạt động chức năng và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. GS.TS Cao Đức Tiến, Nguyên Chủ nhiệm khoa Tâm thần - Bệnh viện Quân Y 103 cảnh báo: “Tại Việt Nam, khoảng 5% người từ 60 tuổi trở lên dự báo mắc SSTT nhưng chỉ có 1% trong số họ được chẩn đoán và điều trị. SSTT đôi khi do tuổi cao, nhưng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm như chấn thương, nhiễm trùng, khối u...” Dấu hiệu sa sút trí tuệ Gần 20 năm nay bà N.T.T (65 tuổi, Hà Nội) chăm mẹ già gần 90 tuổi nhưng luôn được mẹ gọi là “u” mỗi khi gọi hỏi, cho ăn,... Nguyên nhân là do mẹ bà bị bệnh SSTT quên hết mọi thứ, không có khả năng nhận thức hay chăm sóc được bản thân... PGS.TS Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu trí nhớ và sa sút trí tuệ, Bệnh viện Lão khoa Trung ương chia sẻ: Số lượng người cao tuổi gặp các vấn đề về SSTT đang có chiều hướng gia tăng nhưng nhận thức của cộng đồng về bệnh lý này còn nhiều hạn chế. SSTT gặp 5-8% ở những người trên 65 tuổi, 15-20% ở những người trên 75 tuổi, 25-50% ở những người trên 85 tuổi. Bao cao cua Tô chưc Y tê thê giơi cho thây, co đên 10% nhưng ngươi trên 65 tuôi co biêu hiên rôi loan tri lưc ơ cac mưc đô khac nhau, trong đo môt nưa lâm vao tinh trang SSTT va cho răng vân đê nay sẽ trơ thanh tai hoa cho loai ngươi trong thê ky thư 21.Tại Việt Nam, khoảng 5% người từ 60 tuổi trở lên dự báo mắc SSTT nhưng chỉ có 1% trong số họ được chẩn đoán và điều trị. Theo GS.TS Cao Đức Tiến, SSTT có thể gặp ở lứa tuổi trung niên hoặc sớm hơn do hậu quả của thiếu ôxy, chấn thương, nhiễm trùng, khối u và các bệnh thần kinh như parkinson. Biểu hiện của bệnh bao gồm các thay đổi về trí nhớ, trí tuệ, hành vi và nhân cách. Một số người già than phiền về chứng hay quên, suy nghĩ không rành mạch, rõ ràng. SSTT thường dẫn đến vệ sinh kém, sử dụng các trang thiết bị thiếu an toàn, nhầm lẫn trong chi tiêu và đi lang thang, hay lặp lại các câu hỏi. Rối loạn giấc ngủ ban đêm và các rối loạn hành vi gây khó khăn cho việc điều trị và chăm sóc: kích động, kêu la âm ĩ, chống đối khi tắm giặt và thay quần áo... 5% số người bệnh SSTT có trầm cảm điển hình kèm theo, nhiều người trầm cảm: thu rút khỏi các hoạt động xã hội, kích động khóc lóc, mất ngủ, ăn không ngon miệng, khó khăn trong ngôn ngữ, tư duy sai lệch, ảo giác và hoang tưởng... Biến đổi hệ thần kinh do lão hóa: Cần nhận biết sớm để điều trị Theo GS.TS. Lê Đức Hinh, Hội Thần kinh học Việt Nam, SSTT là một hội chứng có thể do nhiều bệnh lý khác nhau gây ra và có thể hồi phục hoặc không hồi phục được. Ngoài các bệnh nhân SSTT do chấn thương sọ não, sau nhiễm khuẩn hoặc một số hội chứng đột quỵ não... thì phần lớn là do lão hóa tuổi già. Từ 20 đến 30 tuổi, trọng lượng não giảm 10-20%. Tế bào thần kinh teo, số lượng tế bào thần kinh giảm; có thể tới 50% ở vỏ não. Tuổi tăng cao làm cho não teo dần rõ rệt nhất tại trán, đỉnh, thái dương; còn các vùng phía sau teo nhẹ hơn. Thân não và tiểu não teo mức độ vừa; thể chai có thể mỏng đi 1/3 độ dầy; các hạch đáy não cũng teo. Khối lượng não bị giảm, tế bào thần kinh ngày càng ít đi cũng như mọi tế bào thần kinh cũng có thể bị teo đi. Giảm số lượng tế bào thần kinh và biến đổi cấu trúc ở não cũng ảnh hưởng tới chuyển hóa năng lượng. Cùng với giảm số lượng tế bào thần kinh là hiện tượng thoái biến các khớp thần kinh, gây ảnh hưởng quan trọng tới các chất dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là hệ dopamin. Có ba đường dẫn truyền dopamin tác động chủ yếu tới hoạt động trí tuệ: – Đường liềm đen – thể vân điều hòa các hoạt động vận động; – Đường não giữa – thể vân có vai trò trong quá trình cơ bản của hành vi liên quan đến cảm xúc, khí sắc và động cơ; – Đường não giữa – vỏ não chi phối chú ý, cảnh giới, trí nhớ, độ tập trung. Ở người cao tuổi có thể có sự suy giảm các chất dẫn truyền thần kinh trên ba đường nói trên và như vậy s ảnh hưởng tới chức năng thần kinh nói chung, chức năng nhận thức nói riêng. Chức năng nhận thức là các khả năng của tâm trí con người bao gồm: tri giác, nhận biết, tư duy, trí nhớ, phán đoán, đánh giá, tưởng tượng, lập kế hoạch… Suy giảm trí nhớ có xu hướng tăng theo tuổi: ví dụ ở tuổi 50-59, tỷ lệ khoảng 39%, ở tuổi 60-69 là 50%, ở tuổi 70-79 là 63% và ở tuổi trên 80 là 82%. Một điều đáng chú ý là 5% người cao tuổi có trí nhớ đặc biệt. Các nghiên cứu về bệnh lý sinh học và thần kinh – tâm lý cho biết sự chuyển biến từ hoạt động nhận thức bình thường sang rối loạn nhận thức thường diễn ra với tính chất nối tiếp. Mặt khác quá trình chuyển biến từ chức năng nhận thức bình thường sang hoạt động nhận thức bệnh lý (SSTT, bệnh cảnh Alzheimer) bao giờ cũng qua một giai đoạn trung gian với đặc điểm là “suy giảm nhận thức nhẹ”. Vì vậy, cần phát hiện và điều trị sớm bệnh. Theo GS.TS Cao Đức Tiến, điều trị SSTT cần có một chẩn đoán chính xác, loại ra các nguyên nhân có thể điều trị được. SSTT ít khi có thể hồi phục hoàn toàn ở người rất già nhưng nếu do máu tụ dưới màng cứng, u não, não úng thủy thì nhất thiết phải được loại bỏ nguyên nhân. Các nguyên nhân thiếu máu, đái đường, thiểu năng giáp trạng và nhiễm độc ma túy cũng cần được loại bỏ. Theo GS.TS Hinh, một số trường hợp SSTT có thể điều trị được như: thiếu hụt vitamin B12, acid folic; cường giáp, suy giáp, cường cận giáp, suy cận giáp, hội chứng Cushing, bệnh Addison; phức hợp SSTT-AIDS, giang mai; do thuốc hoặc kim loại nặng; máu tụ dưới màng cứng, tràn dịch não áp lực bình thường; trầm cảm (sa sút giả dạng)... Việc điều trị cần kết hợp dùng thuốc và biện pháp không dùng thuốc. Khi bệnh nhân đã ở giai đoạn muộn, thuốc hỗ trợ điều trị gần như không còn tác dụng. Với biện pháp không dùng thuốc cần được áp dụng xuyên suốt từ khi bệnh nhân được chẩn đoán cho đến hết cuộc đời người bệnh. Biện pháp không dùng thuốc là dùng tất cả các biện pháp điều trị giúp người bệnh cải thiện được trí nhớ như tham gia sinh hoạt tại các câu lạc bộ, đánh cờ, đọc sách, xem tivi… Những hoạt động này giúp người bệnh được rèn luyện trí nhớ, cải thiện tình trạng hay quên. Nên duy trì đi bộ (nhanh) 30-45 phút ít nhất ba lần mỗi tuần. Mỗi đêm ngủ đều đặn khoảng 8 giờ. Có những người bệnh quên cả mình là ai, mình đã ăn chưa, đã tắm chưa…, nên việc chăm sóc về dinh dưỡng, sinh hoạt hằng ngày cho người bệnh là vô cùng cần thiết. Bệnh nhân SSTT nên sử dụng loại cá béo (có nhiều DHA) hoặc các acid béo đa phần không bão hòa omega-3 và vitamin E... DẤU HIỆU CẢNH BÁO SSTT, BỆNH ALZHEIMER Mất trí nhớ ảnh hưởng tới kỹ năng nghiệp vụ; Khó thực hiện công việc trong gia đình; Khó khăn trong giao tiếp ngôn ngữ; Sai lạc định hướng thời gian và vị trí. Suy giảm phán đoán; Khó khăn trong suy nghĩ trừu tượng; Để đồ vật không đúng chỗ; Có biến đổi khí sắc hoặc ứng xử; Nhân cách biến đổi; Mất năng lực chủ động. (Theo Hiệp hội bệnh Alzheimer Hoa Kỳ) Ở người già, SSTT do bệnh Aizheimer là phổ biến nhất chiếm khoảng 50% số trường hợp. Tiếp theo là SSTT do bệnh mạch máu 15%, hỗn hợp Aizheimer và mạch máu 20%. Sa sút thể Lewy 17%, các sa sút dưới vỏ 15%, nghiện rượu 6% và các nguyên nhân khác. Chăm sóc người bệnh sa sút trí tuệ tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương Địa chỉ vàng: Thực phẩm chức năng hỗ trợ sức khỏe trí não Mặc dù đến nay, y học vẫn chưa tìm ra liệu pháp nào giúp đảo ngược quá trình của bệnh sa sút trí tuệ nhưng việc dùng thuốc có thể làm chậm tiến triển bệnh. Người bệnh sa sút trí tuệ, Alzheimer được bác sĩ kê đơn với liều thấp và tăng liều từ từ đến khi đạt hiệu quả điều trị như mong muốn. Do đa phần các thuốc điều trị đều gây ra một số tác dụng không mong muốn như: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chán ăn,…nên bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và thông báo cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường. Trong quá trình điều trị, người bệnh không nên tự ý dùng thêm loại thuốc nào mà không hỏi ý kiến bác sĩ kể cả vitamin và thực phẩm chức năng để tránh các tương tác thuốc có hại xảy ra. O Lohha Trí não do Công ty CP Đầu Tư & Sản Xuất Âu Cơ sản xuất. Giá 245.000 đồng/hộp O Otiv -Viên uống bổ não do Công ty CP Dược phẩm ECO sản xuất. Giá 330.000 đồng/hộp. O Kim Thần Khang do Công ty TNHH Tư vấn Y dược Quốc tế (IMC) sản xuất. Giá 210.000 - 1.200.000 đồng/ hộp O Hoạt huyết thông mạch TW3 do Công ty Cô phân Dươc Phâm Trung Ương 3 sản xuất. Giá 105.000 đồng/hộp. NHẬT HÀ
Số 30 (4344) Thứ Năm (25/7/2024) 6 SỨC KHỎE MỚI Sự thật “hai mặt” về thực phẩm hỗ trợ điều trị xương khớp Trong vai có người nhà đau khớp, đi lại khó khăn, PV liên hệ số điện thoại 0845898686 ghi trên website https://www. dieutridau.com có quảng cáo sản phẩm DuoVital. Người ở đầu dây nhắn tin lại cho biết: “DuoVital dùng điều trị thoái hóa khớp, liệu trình thường dùng 2 chai trong một tháng. Giá một hộp 2 chai 5,3 triệu đồng”. Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết, quảng cáo TPCN, bán thuốc với cam kết chữa khỏi hoàn toàn, điều trị tận gốc bệnh mà chưa được kiểm chứng về chất lượng, chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép quảng cáo, là vi phạm pháp luật. Theo khoản 1, Điều 49, Nghị định 38/2021/NĐ-CP, tổ chức có hành vi “quảng cáo các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đặc biệt mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác nhận nội dung trước khi thực hiện quảng cáo theo quy định” sẽ bị phạt 20 - 25 triệu đồng. Ngoài ra, nếu quảng cáo không đúng sự thật, quá sự thật, khiến người tiêu dùng hiểu nhầm về công dụng, chức năng của sản phẩm, sử dụng và bị thiệt hại thì tổ chức, cá nhân quảng cáo phải bồi thường tương ứng thiệt hại theo quy định của Bộ luật Dân sự. Hơn nữa, người quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì có thể bị phạt từ 10 triệu đến 100 triệu đồng, hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm tù về tội quảng cáo gian dối... HỮU THÔNG Thực phẩm chức năng (TPCN) tốt cho xương khớp có rất nhiều trên thị trường với đa dạng thương hiệu và mức giá khác nhau. Điều quan tâm của người tiêu dùng là công dụng thật của loạt TPCN này. Nhiều người mắc bệnh xương khớp tìm đến TPCN với mong muốn cải thiện tình hình. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khuyến cáo, nếu dùng sai cách có nguy cơ gây tác hại cho sức khỏe. Rao bán tràn lan Chỉ cần vào Google tìm kiếm từ khóa "thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị xương khớp", khoảng 22.300.000 kết quả xuất hiện trong 0,24 giây, với đủ loại, từ dạng viên thuốc, cao, gel… Trên nhiều trang thương mại điện tử, TPCN dành cho người mắc bệnh xương khớp được rao bán tràn lan với thương hiệu và giá thành khác nhau. Cụ thể, trên trang TiKi, combo 2 hộp JEX giảm đau, bảo vệ xương khớp 60 viên tặng một hộp 15 viên có giá hơn 1,2 triệu đồng. Viên xương khớp Khương Thảo Đan Gold Thái Minh - Lọ 120 viên hơn 600 nghìn đồng. Viên uống hỗ trợ bôi trơn xương khớp, tăng cường độ đàn hồi tế bào sụn Solgar Glucosamine Condrotin MSM (hàng nhập khẩu chính hãng) gần 2 triệu đồng… Trên website https://www. dieutridau.com, DuoVital (hộp 2 chai 500 ml) được rao bán với 5,3 triệu đồng. Sản phẩm được giới thiệu là hàng nhập khẩu nguyên hộp từ CHLB Đức, có công dụng hỗ trợ điều trị và dự phòng bệnh khớp, giúp làm đẹp da… “cho hiệu quả tác dụng sau 15 - 20 ngày điều trị”. Tại Fanpage “Thực phẩm chức năng xách tay Nhật Bản”, hàng chục loại viên uống được giới thiệu có công dụng chữa bệnh xương khớp, sỏi thận, ngừa đột quỵ, giải độc gan… Giá bán từ 500 nghìn đến 1 triệu đồng/hộp. Một số nhóm như “Hội mua bán thuốc và thực phẩm chức năng”; “Spesa - hàng Mỹ”; “Thực phẩm chức năng Nhật chính hãng”… với hàng triệu thành viên hoạt động sôi nổi, chứng tỏ sức hút và lợi nhuận của loại sản phẩm này. Trước nhu cầu cũng như lo lắng của người bệnh, thị trường ngày càng bán nhiều loại TPCN được quảng cáo là điều trị và phòng ngừa các bệnh về xương khớp. Nhiều người mua về sử dụng trong thời gian dài, thậm chí nhiều năm, với hy vọng phòng ngừa và điều trị bệnh xương khớp. Anh Phan Văn Hưng (quận 5, TP HCM) cho hay, anh thấy quảng cáo thuốc trị xương khớp, tiểu đường, nhất là thuốc cường dương trên YouTube. Chúng xuất hiện ở cả video hoạt hình và chương trình dành cho trẻ nhỏ. Sản phẩm DuoVital quảng cáo trên website https://www.dieutridau.com. Ảnh chụp màn hình. Sản phẩm Khớp Đan Vương được quảng cáo trên Facebook: “Trị dứt điểm đau xương khớp, không cần phẫu thuật, không cần châm cứu, không cần tới những giải pháp trị liệu đắt tiền…”? Ảnh chụp màn hình. Các video quảng cáo thuốc vẫn được thực hiện theo phong cách quen thuộc trước đây. Nội dung quảng cáo được lồng ghép hình ảnh của người nổi tiếng hoặc một số người tự nhận là bệnh nhân đã khỏi sau khi sử dụng thuốc. “Thậm chí, có doanh nghiệp giả mạo đài truyền hình, lồng ghép video tinh vi để quảng cáo sai về TPCN. Có người còn giả mạo bác sĩ, lương y của bệnh viện lớn để tư vấn về TPCN... như thuốc chữa bệnh. Những bài quảng cáo này luôn kèm câu khẳng định như: Tốt nhất, chữa dứt điểm, xóa bỏ tình trạng đau nhức, khỏi ngay tại nhà...", anh Hưng nói. Tại tọa đàm "Đạo đức trong quảng cáo thực phẩm chức năng" do Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam phối hợp Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) tổ chức cuối tháng 5/2024, PGS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam, cảnh báo, quảng cáo sai trong lĩnh vực TPCN gây ra những tác hại rất nguy hiểm cho xã hội. Chỉ cần vào mạng gõ dòng chữ “thực phẩm chức năng xách tay", hàng nghìn kết quả s hiển thị. Trên mạng, hàng trăm sản phẩm được quảng cáo có công dụng chữa bệnh tim mạch, xương khớp, sỏi thận, ngừa đột quỵ, giải độc gan…, thậm chí chữa cả khối u, với giá bán từ 200 nghìn đến 1 triệu đồng/hộp (có thể cao hơn nếu hàng được quảng cáo là của Mỹ, châu Âu…). Thống kê của Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam cho thấy, 80% quảng cáo trong lĩnh vực phòng và hỗ trợ điều trị bệnh trên môi trường Internet, mạng xã hội, nền tảng thương mại điện tử… là “trá hình” TPCN.
Số 30 (4344) Thứ Năm (25/7/2024) 7 SỨC KHỎE MỚI Thực phẩm tốt cho xương khớp của trẻ Những loại thực phẩm tốt cho xương khớp của trẻ rất cần thiết trong giai đoạn trẻ từ 1 đến 3 tuổi, cha mẹ cần bổ sung cho con. Một trong những thực phẩm tốt cho xương khớp của trẻ là sữa và các sản phẩm từ sữa như bơ, pho-mát. Những sản phẩm này cung cấp rất nhiều canxi cho trẻ nhỏ trong quá trình phát triển xương khớp và phục vụ cho việc mọc răng. Thêm nữa, sữa còn có rất nhiều tác dụng khác cho cơ thể bé như tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện hệ tiêu hóa, giúp phòng tránh táo bón... Khoai lang cũng là loại thực phẩm giúp trẻ phát triển xương khớp tốt. Khoai lang có chứa rất nhiều canxi và vitamin C giúp tăng mật độ xương khớp và tăng sức hấp thụ các khoáng chất khác của cơ thể. Sữa đậu nành rất dễ uống và bổ dưỡng cho trẻ. Đặc biệt, đây là một trong những loại thức uống lành, giúp tăng cường hệ miễn dịch và làm sạch dạ dày. Hạt đậu chứa nhiều canxi, vitamin E và chất xơ, giúp bé phát triển cả về não bộ. Tuy nhiên, với trẻ em dưới 1 tuổi, bạn cần có phương pháp chế biến đặc biệt như xay nhuyễn, tránh để trẻ ăn nguyên hạt, dễ dẫn đến hóc, nghẹn. Trái cam có chứa rất nhiều canxi và vitamin C. Đây cũng là loại thực phẩm dễ ăn cho trẻ, có thể xay ra nước hoặc cho trẻ mút, nhá từng múi cam nhỏ để dạy cách nhai ngay từ khi còn bé. Hạt kê là một loại thực phẩm có rất nhiều dưỡng chất như canxi, vitamin A, B1, B2, E... Loại hạt này tốt không kém thịt, cá, rất tốt cho trẻ nhỏ từ 1 đến 3 tuổi. Tất cả loại hạt đều chứa rất nhiều dưỡng chất như canxi, vitamin C và chất xơ, không những tốt cho sự phát triển xương khớp, mà còn tốt cho hệ tiêu hóa, bài tiết của trẻ. TUẤN ANH (THEO BS) Bí quyết ngăn ngừa loãng xương Loãng xương là chứng bệnh làm cho xương bị yếu và giòn. Bị chứng này, xương dễ gãy hơn bình thường. Chỉ cần một va chạm nhẹ hoặc ngã, xương có thể bị gãy. Phòng ngừa sớm: Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh loãng xương hoặc cảm nhận cơ thể có dấu hiệu mắc bệnh loãng xương, bạn hãy phòng ngừa sớm bằng chế độ ăn uống và tập luyện thích hợp. Tập thể dục: Đây là một trong những cách quan trọng để ngăn ngừa loãng xương. Các bài tập như đi bộ, chạy, leo cầu tháng 2-3 lần/tuần có thể giúp tránh nguy cơ bị loãng xương. Ăn ít muối: Muối làm tăng lượng canxi trong nước tiểu và mồ hôi, gây thiếu canxi trong xương, dẫn đến bị loãng xương. Đặc biệt, ở những người mắc bệnh huyết áp cao, lượng canxi đào thải trong nước tiểu càng lớn. Hạn chế đồ uống có gas: Một số nghiên cứu cho thấy, thay vì uống sữa, những người thường xuyên uống soda bị suy yếu xương và gia tăng bệnh loãng xương. Trẻ nhỏ uống nhiều soda (đặc biệt coca) làm chậm quá trình phát triển của xương. Uống ít caffeine: Các nhà nghiên cứu thấy rằng, phụ nữ uống 330 mg caffeine mỗi ngày tương đương bốn tách cà phê tăng nguy cơ gãy xương hơn những người khác. Đặc biệt, điều này còn ảnh hưởng khả năng hấp thụ canxi của cơ thể. Nói không với thuốc lá: Nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ và Trung Quốc phát hiện hút thuốc thụ động làm tăng nguy cơ loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh đến 3 lần. Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển các khối xương yếu hoặc bệnh loãng xương. Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương. Thuốc chống viêm hay thuốc điều trị trào ngược acid dạ dày làm ảnh hưởng quá trình hấp thụ canxi của xương. Do đó, cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Uống nhiều rượu: s không chỉ làm cho xương bị loãng, mà còn làm tăng nguy cơ bị gãy xương, kéo dài quá trình liền xương khi bị gãy. Nguyên nhân của những hiện tượng này là lượng rượu quá lớn gây ảnh hưởng ức chế tới quá trình hình thành xương mới của cơ thể. Bổ sung canxi: Canxi quan trọng không chỉ vì nó cấu thành xương, mà còn bởi nó ngăn chặn sự loãng xương, giảm mật độ xương. Người lớn trung bình cần 1 g canxi mỗi ngày. Có thể bổ sung canxi bằng sản phẩm từ sữa hay một thực phẩm có chứa canxi như chuối, tỏi tây, súp lơ xanh... Bổ sung vitamin D: Vitamin D cho phép cơ thể hấp thụ canxi. Nếu thiếu vitamin D, xương trở nên giòn và yếu. Ở người lớn, quá ít vitamin D dẫn tới dị dạng xương và loãng xương. Có thể bổ sung vitamin D bằng thực phẩm. Theo dõi hormone: Giảm sản xuất oestrogen liên quan tuổi mãn kinh ở nữ giới gây ra sự thay đổi trong thành phần xương. Các tế bào huỷ xương (osteoclast) tăng lên chính là thủ phạm làm giảm mật độ xương. Còn ở nam giới, thời kỳ tắt dục với sự giảm các hormone sinh dục cũng khiến xương yếu, giòn và dễ gãy hơn. Lưu ý chế độ ăn uống: Chỉ số khối lượng cơ thể BMI quá thấp cũng có thể thúc đẩy chứng loãng xương. Nên duy trì chỉ số BMI 20 - 25 và nếu phải giảm một chút cân nặng. Hãy đề cao nguyên tắc cân bằng: Không lạm dụng chất xơ, không “tuyệt thực” protein cũng như canxi. CẨM LINH (THEO MSN) Dùng không đúng cách, nguy cơ gây hại sức khỏe Theo Dược sĩ Lê Phước Thành Nhân, Trưởng Khoa Dược, Bệnh viện Lê Văn Thịnh (TP HCM), sử dụng TPCN phải có sự tư vấn của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng. Đặc biệt, dùng TPCN không bảo đảm nguồn gốc xuất xứ, rất nguy hiểm cho sức khỏe. Dược sĩ Nhân thông tin, TPCN cũng chỉ là "thực phẩm". Bởi không có nghiên cứu, chứng minh đạt hiệu quả rõ ràng nên chúng được xếp vào nhóm TPCN. Sử dụng TPCN tùy tiện s dẫn đến tình trạng ngộ độc do thừa chất, thậm chí biến chứng. Ví dụ, người không có dấu hiệu loãng xương hay thiếu canxi nhưng vẫn bổ sung canxi, s dẫn đến thừa canxi, gây ức chế hấp thu các chất khác như sắt và k m, từ đó làm cho cơ thể có nguy cơ thiếu hai chất này. Bên cạnh đó, thừa canxi còn gây tình trạng quá tải cho thận, nếu vẫn tiếp tục bổ sung thừa trong thời gian dài thì làm tăng nguy cơ sỏi niệu quản, sỏi thận. Nếu sử dụng TPCN không có chỉ định của bác sĩ, biến chứng có thể dẫn đến dư thừa, như thừa vitamin C gây tiêu chảy, nổi mụn, đau đầu, buồn nôn và phá hủy chức năng của thận, gây sỏi thận; thừa acid folic gây ung thư, đau bao tử, khó ngủ, tim đập nhanh, co giật… "Thực tế hiện nay, rất nhiều loại TPCN bị làm giả. Sử dụng những loại sản phẩm này s ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe, có thể bị tiêu chảy, ngộ độc, nôn mửa, nổi mẩn đỏ, da phồng rộp, trụy tim mạch, huyết áp giảm, khó thở… Người dùng trong thời gian dài dẫn đến các bệnh lý về thận, gan, mật…", Dược sĩ Thành Nhân nhấn mạnh. Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), thực tế đã ghi nhận nhiều sản phẩm TPCN trộn những loại chất độc hại bị cấm sử dụng, hoặc trộn chất được phép sử dụng nhưng với liều lượng không đảm bảo. Riêng Trung tâm Chống độc của Bệnh viện Bạch Mai, trước đây, tiếp nhận những trường hợp ngộ độc những loại TPCN có chứa chất cấm. "Đã có trường hợp bệnh nhân hôn mê, co giật, tổn thương não và phải cấp cứu điều trị. Xét nghiệm những loại sản phẩm này phát hiện có chứa chất cấm, ảnh hưởng sức khỏe như Sibutramine, Phenolphtalein... Thậm chí, có những chất chỉ được phép có trong thuốc nhưng lại được cho vào TPCN. Dùng những chất này rất ảnh hưởng sức khỏe vì hoàn toàn không thể kiểm soát chất lượng và liều lượng", TS.BS Nguyễn Trung Nguyên nói.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==