Kênh Aksyon TV ngày 10/7 dẫn lời giáo sư luật Harry Roque thuộc Đại học Philippines cho biết Tòa trọng tài sẽ kiểm tra quyền tài phán của họ trong vụ kiện được Philippines đệ đơn vào tháng 1 năm nay.
Philippines đã đệ đơn lên Tòa án Quốc tế về luật Biển (ITLOS) yêu cầu tòa án tuyên bố yêu sách “đường chín đoạn” (đường lưỡi bò) của Trung Quốc ở biển Đông là vô giá trị.
Theo ông, Roque, giáo sư thuộc Viện Nghiên cứu Pháp luật Quốc tế của Đại học Philippines, Tòa trọng tài sẽ phải xác định được vụ kiện thuộc phạm vi “thủ tục giải quyết tranh chấp bắt buộc” của Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS), tức là các tranh chấp chỉ liên quan đến việc diễn dịch và áp dụng UNCLOS.
Tiếp đó, Tòa trọng tài sẽ phải quyết định liệu quyền tài phán của họ có nằm ngoài phạm vi những bảo lưu của Trung Quốc với UNCLOS hay không. Một trong những bảo lưu của Trung Quốc là việc phân ranh giới trên biển và hoạt động thực thi luật vì các mục đích quyền chủ quyền.
Nếu Tòa trọng tài quyết định họ có quyền tài phán, thì họ sẽ yêu cầu Philippines trình ra quan điểm của họ, gồm cả các bằng chứng.
Đây là cuộc họp đầu tiên của các thẩm phán từ khi ITLOS hoàn thành việc thành lập Tòa trọng tài để xem xét vụ kiện của Philippines vào tháng 4.
Cuộc họp vốn bị trì hoãn sau khi trọng tài viên người Sri Lanka Chris Pinto tự nguyện rút lui vì ông có vợ là người Philippines. Thẩm phán người Ghana Thomas Mensah đã được bổ sung để thay thế ông Pinto.
Theo giáo sư Roque, Hamburg, nơi đặt trụ sở của ITLOS, nhiều khả năng sẽ được chọn là địa điểm diễn ra phiên tòa.