Chỉ cần nhắc đến canh cua đồng, nhiều người Việt đã thấy lòng chộn rộn với ký ức quê nhà – một món ăn dân dã, bình dị, gắn liền với tuổi thơ và bữa cơm gia đình nơi đồng ruộng.
Cua đồng trước đây có đầy đồng ruộng, ao hồ, là món ăn dân dã gắn với những ngày còn nghèo khó
Cua đồng (tên khoa học Somanniathelphusa Sinensis) còn gọi là điền giải, là loài cua nước ngọt phổ biến ở Việt Nam. Chúng thường sống trong các hang nhỏ ở bờ ruộng, kênh rạch – nơi có hệ thống sông ngòi ao hồ phong phú. Từ lâu, cua đồng đã là nguyên liệu quen thuộc với người dân quê, đặc biệt trong thời kỳ kinh tế còn khó khăn. Những buổi ra đồng bắt cua bằng cần ngoéo hay dội nước vào hang, rồi mang về nấu canh với rau đay, mồng tơi, đã trở thành hình ảnh thân thương không thể nào quên.
Cua đồng có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn: từ canh cua, bún riêu, bánh đa cua đến cua rang, cua chiên, cháo cua hay lẩu riêu cua, mỗi món lại mang một hương vị riêng, vừa dân dã, vừa đậm đà bản sắc quê hương. Nhờ giá trị dinh dưỡng cao và vị ngon đặc trưng, cua đồng ngày nay không chỉ còn là món ăn của vùng nông thôn mà đã "lên phố", trở thành đặc sản được nhiều người săn đón.
Tại các thành phố lớn như Hà Nội, cua đồng xuất hiện ngày càng nhiều trong thực đơn của các nhà hàng, quán ăn đặc sản, thậm chí trở thành lựa chọn yêu thích trong bữa ăn gia đình. Chính vì thế, giá cua đồng cũng tăng theo nhu cầu, có thể lên đến 250.000 đồng/kg.
Hiện nay, nhiều hộ dân đã mở rộng mô hình nuôi cua đồng để bán, đem về nguồn thu nhập đáng kể, nhất là những tháng mùa hè oi nóng.
Canh cua đồng thanh mát trong những ngày hè
Đáng nói hơn nữa, cua đồng là nguồn cung cấp chất đạm và có lượng canxi rất cao. Cua đồng không bị chất kích thích nên an toàn, tốt cho sức khỏe.
100g thịt cua đồng chứa 12,3% protid; 3,3% lipid; 5.040mg canxi; 4,7mg% sắt; 0,01mg% vitamin B1; 0,51mg% vitamin B2; 2,1mg% vitamin PP; 0,12mg% vitamin B6; 125mg% cholesterol; 0,25mg% melatonin... Đặc biệt, mai cua có nhiều chất chitin.
Các tác dụng của cua đối với sức khoẻ
Hỗ trợ kháng khuẩn và thúc đẩy lành vết thương
Thịt cua giàu protein chất lượng cao cùng các axit amin thiết yếu, giúp tăng cường khả năng miễn dịch của tế bào lympho. Nhờ đó, nó hỗ trợ quá trình chữa lành vết thương và chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng hiệu quả.
Giải độc cho cơ thể
Arginine trong thịt cua tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng và giúp cơ thể loại bỏ độc tố. Ăn cua hợp lý giúp cân bằng năng lượng và hỗ trợ đào thải chất độc, đặc biệt tốt cho người bị táo bón. Tuy nhiên, cua là thực phẩm có tính hàn, nếu ăn quá nhiều có thể ảnh hưởng tiêu hóa và gây tiêu chảy.
Hỗ trợ phòng ngừa ung thư
Thịt cua giàu vitamin A và E, giúp bảo vệ niêm mạc, làm mềm mạch máu và làm chậm quá trình lão hóa. Ngoài ra, hàm lượng selen cao trong cua (56,7 mcg/100g) có tác dụng tăng cường miễn dịch, góp phần phòng chống ung thư.
Hỗ trợ giảm cân
Với lượng calo thấp và chất béo chỉ khoảng 1,5g, thịt cua là lựa chọn lý tưởng cho người thừa cân, béo phì hoặc đang muốn duy trì vóc dáng.
Tốt cho tim mạch
Cua cung cấp omega-3, selen và đồng – những dưỡng chất giúp giảm cholesterol xấu trong máu, từ đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim hay đột quỵ.
Lưu ý khi ăn cua
Tránh nấu canh từ cua chết
Không nên sử dụng cua chết, đặc biệt là cua đã xay sẵn ngoài chợ vì có nguy cơ lẫn cua chết. Khi cua chết, chúng sản sinh ra chất histidine – một hợp chất hóa học có thể gây đau bụng, buồn nôn và thậm chí dẫn đến ngộ độc nặng nếu ăn phải. Cua chết càng lâu, lượng histidine càng cao, nguy cơ ngộ độc càng lớn.
Tuyệt đối không ăn cua sống
Một số nơi có thói quen sử dụng cua sống để giã đắp vết thương hoặc làm gỏi, nhưng điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong cua sống có thể chứa ký sinh trùng như sán lá phổi (lung fluke) và các loại vi sinh vật gây bệnh nguy hiểm. Khi vào cơ thể, chúng có thể gây tổn thương phổi, gan và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Không uống trà sau khi ăn cua
Sau khi ăn cua, nhiều người có thói quen uống trà để làm ấm bụng hoặc giảm mùi tanh, nhưng điều này lại không tốt. Trà, đặc biệt là trà xanh, chứa các hoạt chất như tannin có thể phản ứng với protein trong cua, gây kết tủa khó tiêu. Điều này làm giảm hiệu quả tiêu hóa, khiến cơ thể khó hấp thụ dinh dưỡng và có thể gây đầy hơi, khó chịu.
Tránh ăn cua khi đang bị bệnh
Những người đang cảm lạnh, sốt, đau bụng hoặc tiêu chảy không nên ăn cua đồng. Thịt cua có tính lạnh, nếu ăn khi sức khỏe yếu có thể khiến triệu chứng nặng hơn, gây rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.