Nằm ở địa chỉ 76 phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, đền Bạch Mã là một trong tứ Trấn của kinh thành Thăng Long xưa (gồm bốn ngôi đền: Đền Quán Thánh trấn giữ phía Bắc; đền Kim Liên trấn giữ phía Nam; đền Voi Phục trấn giữ phía Tây; đền Bạch Mã trấn giữ phía Đông).Đền Bạch Mã được xây dựng từ thế kỷ 9 để thờ thần Long Đỗ (Rốn Rồng) - vị thần gốc của Hà Nội cổ. Ảnh: Trong tòa phương đình của đền Bạch Mã.Tương truyền, năm 1010, khi vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, định đắp thành nhưng nhiều lần thành đắp lên lại bị sụp đổ. Vua cho người cầu khấn ở đền thờ thần Long Đỗ thì thấy một con ngựa trắng từ đền đi ra... Ảnh: Nơi thờ Bảy Núi bên hông phương đình.Vua lần theo vết chân ngựa, vẽ đồ án xây thành, thành mới đứng vững. Thần được vua Lý Thái Tổ phong làm Thành hoàng của kinh thành Thăng Long. Ảnh: Tượng Bạch Mã trong đền.Kiến trúc đền còn lưu lại hiện nay chủ yếu mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn, thế kỷ 19. Ảnh: Họa tiết bài trí trên các ô cửa của đền gần gũi với phong cách kiến trúc của các phương đình tại hội quán Hội An và phía Nam hơn là kiến trúc đền chùa ở phía Bắc.Hiện tại ngôi đền có quy mô kiến trúc lớn, quay theo hướng Nam, các hạng mục chính gồm có nghi môn, phương đình, đại bái, thiêu hương, cung cấm và nhà hội đồng ở phía sau được bố trí theo chiều dọc, trong một không gian khép kín. Ngoài ra hai bên phương đình còn có miếu thờ Tề Vương Phi và Bể Núi. Ảnh: Miếu thờ Tề Vương Phi.Nổi bật trong kết cấu kiến trúc của đền là toàn bộ khung nhà gỗ với hệ thống cột gỗ lim lớn, các bộ vì đỡ mái được làm kiểu "giá chiêng chồng rường con nhị". Ảnh: Trong tòa đại bái.Trên các côn gỗ, xà lách, xà ngang, các vì chồng rường đều có nhiều mảng trang trí với các đề tài phong phú và được thể hiện tinh xảo.Trong cung cấm là nơi đặt tượng thần Long Đỗ.Hiện đền còn lưu giữ nhiều di vật cổ có giá trị như bia đá, sắc phong, kiệu thờ, hạc thờ, đôi phỗng...Đền Bạch Mã được nhân dân từ xưa tới nay tin rằng rất linh thiêng. Đến nay, trong đền còn lưu giữ bài thơ của Thái sư Trần Quang Khải ca ngợi về điều này: "Đại vương xưa nức tiếng oai linh / Nay mới hay rằng ma quỷ kinh / Lửa tụ ba khu không cháy miếu / Gió lay một trận chẳng nghiêng mình / Khiến sai bọn quỷ ba nghìn đứa / Đánh dẹp loài ma trăm vạn binh / Nhờ cậy dư uy trừ giặc Bắc / Giúp ngay đất nước được thanh bình". Ảnh: Trong cung cấm của đền.Cùng với các giá trị về kiến trúc nghệ thuật, di tích đền Bạch Mã là một nguồn tư liệu quý để nghiên cứu, tìm hiểu Thăng Long - Hà Nội về nhiều mặt. Ảnh: Tượng người Chiêm Thành hầu thần Long Đỗ trong cung cấm..Nằm ở trung tâm khu phố cổ Hà Nội, ngày nay ngôi đền là điểm đến thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước.
Nằm ở địa chỉ 76 phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, đền Bạch Mã là một trong tứ Trấn của kinh thành Thăng Long xưa (gồm bốn ngôi đền: Đền Quán Thánh trấn giữ phía Bắc; đền Kim Liên trấn giữ phía Nam; đền Voi Phục trấn giữ phía Tây; đền Bạch Mã trấn giữ phía Đông).
Đền Bạch Mã được xây dựng từ thế kỷ 9 để thờ thần Long Đỗ (Rốn Rồng) - vị thần gốc của Hà Nội cổ. Ảnh: Trong tòa phương đình của đền Bạch Mã.
Tương truyền, năm 1010, khi vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, định đắp thành nhưng nhiều lần thành đắp lên lại bị sụp đổ. Vua cho người cầu khấn ở đền thờ thần Long Đỗ thì thấy một con ngựa trắng từ đền đi ra... Ảnh: Nơi thờ Bảy Núi bên hông phương đình.
Vua lần theo vết chân ngựa, vẽ đồ án xây thành, thành mới đứng vững. Thần được vua Lý Thái Tổ phong làm Thành hoàng của kinh thành Thăng Long. Ảnh: Tượng Bạch Mã trong đền.
Kiến trúc đền còn lưu lại hiện nay chủ yếu mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn, thế kỷ 19. Ảnh: Họa tiết bài trí trên các ô cửa của đền gần gũi với phong cách kiến trúc của các phương đình tại hội quán Hội An và phía Nam hơn là kiến trúc đền chùa ở phía Bắc.
Hiện tại ngôi đền có quy mô kiến trúc lớn, quay theo hướng Nam, các hạng mục chính gồm có nghi môn, phương đình, đại bái, thiêu hương, cung cấm và nhà hội đồng ở phía sau được bố trí theo chiều dọc, trong một không gian khép kín. Ngoài ra hai bên phương đình còn có miếu thờ Tề Vương Phi và Bể Núi. Ảnh: Miếu thờ Tề Vương Phi.
Nổi bật trong kết cấu kiến trúc của đền là toàn bộ khung nhà gỗ với hệ thống cột gỗ lim lớn, các bộ vì đỡ mái được làm kiểu "giá chiêng chồng rường con nhị". Ảnh: Trong tòa đại bái.
Trên các côn gỗ, xà lách, xà ngang, các vì chồng rường đều có nhiều mảng trang trí với các đề tài phong phú và được thể hiện tinh xảo.
Trong cung cấm là nơi đặt tượng thần Long Đỗ.
Hiện đền còn lưu giữ nhiều di vật cổ có giá trị như bia đá, sắc phong, kiệu thờ, hạc thờ, đôi phỗng...
Đền Bạch Mã được nhân dân từ xưa tới nay tin rằng rất linh thiêng. Đến nay, trong đền còn lưu giữ bài thơ của Thái sư Trần Quang Khải ca ngợi về điều này: "Đại vương xưa nức tiếng oai linh / Nay mới hay rằng ma quỷ kinh / Lửa tụ ba khu không cháy miếu / Gió lay một trận chẳng nghiêng mình / Khiến sai bọn quỷ ba nghìn đứa / Đánh dẹp loài ma trăm vạn binh / Nhờ cậy dư uy trừ giặc Bắc / Giúp ngay đất nước được thanh bình". Ảnh: Trong cung cấm của đền.
Cùng với các giá trị về kiến trúc nghệ thuật, di tích đền Bạch Mã là một nguồn tư liệu quý để nghiên cứu, tìm hiểu Thăng Long - Hà Nội về nhiều mặt. Ảnh: Tượng người Chiêm Thành hầu thần Long Đỗ trong cung cấm..
Nằm ở trung tâm khu phố cổ Hà Nội, ngày nay ngôi đền là điểm đến thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước.